Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, việc phát triển nguồn nhân lực số chất lượng cao trở thành yêu cầu cấp thiết của các địa phương. Với tiềm năng lớn về công nghiệp công nghệ cao và vị thế là một trong ba trung tâm đào tạo nguồn nhân lực lớn nhất cả nước, Thái Nguyên đang tiên phong trong việc tạo nguồn nhân lực số phục vụ cho lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI), qua đó, góp phần đưa Việt Nam tiến sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành công nghệ cao.

Sinh viên Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp (Đại học Thái Nguyên) được thực hành với bàn thí nghiệm điện tử số trong giờ học. Ảnh: Nhà trường cung cấp

Nghe âm thanh phóng sự tại đây:

Để cụ thể hóa chủ trương phát triển nguồn nhân lực công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đại học Thái Nguyên là 1 trong 18 cơ sở giáo dục đại học công lập được ưu tiên, xem xét đầu tư phòng thí nghiệm bán dẫn cấp cơ sở để phục vụ đào tạo nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Như Khoa - Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp (Đại học Thái Nguyên). Ảnh: Nhà trường cung cấp

Triển khai chủ trương của Đảng, Nhà nước và xu hướng phát triển của ngành công nghiệp công nghệ cao này, từ năm học 2024 – 2025, 3 trường của Đại học Thái Nguyên gồm: Trường Đại học Kỹ thuật – Công nghiệp; Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông; Trường Đại học Khoa học đã mở nhiều chuyên ngành đào tạo mới phục vụ ngành bán dẫn và vi mạch. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Như Khoa, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kỹ thuật – Công nghiệp, cho biết: “Trong những khóa đầu, nhà trường dự kiến hoàn thành chương trình 3+2, tức là 3 năm đầu học kiến thức cơ bản và cơ sở tại trường, 2 năm chuyên môn sâu sẽ học tại Đài Loan. Giai đoạn đầu, chúng tôi phải phát triển nguồn lực để sinh viên có điều kiện học tập trong môi trường thực tiễn của các trường đại học tiên tiến ở nước ngoài.”

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phùng Trung Nghĩa - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông (Đại học Thái Nguyên). Ảnh: Nhà trường cung cấp

Hiện nay, song song với việc đào tạo 2 khóa sinh viên ngành công nghiệp bán dẫn, Đại học Thái Nguyên đang tiếp tục đầu tư hạ tầng cho các trường thành viên, gồm: phòng thực hành thiết kế, phòng học online cũng như xây dựng các khu vực tự học để sẵn sàng cho các học phần chuyên ngành do giảng viên từ các nước đối tác giảng dạy, đồng thời, giúp sinh viên có điều kiện tự học, tự nghiên cứu. PGS.TS Phùng Trung Nghĩa, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông, Đại học Thái Nguyên, cho biết: “Với đặc thù và thế mạnh là công nghệ thông tin, nhà trường sẽ tập trung chuyên sâu vào thiết kế vi mạch. Trong đó, sinh viên được học lý thuyết và thực hành trực tiếp trên các công cụ phần mềm để thiết kế nền tảng vi mạch. Nhà trường đã phối hợp, liên kết với các cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu, đặc biệt là các doanh nghiệp trong và ngoài nước để có thêm hỗ trợ về cơ sở vật chất. Trong trường, chúng tôi đã đầu tư các hệ thống phòng máy kèm phần mềm có bản quyền cho giảng viên và sinh viên thực hành, đồng thời ký kết hợp tác với doanh nghiệp để gửi sinh viên tới thực tập.”

Mô hình đào tạo chuyên ngành về công nghệ thông tin, công nghệ bán dẫn đang được triển khai ở Đại học Thái Nguyên không chỉ giúp sinh viên được tiếp cận công nghệ hiện đại, mà còn mở ra hướng hợp tác quốc tế sâu rộng trong đào tạo ngành bán dẫn – lĩnh vực đòi hỏi tính thực tiễn và kết nối toàn cầu cao. Nhiều đối tác trong và ngoài nước cũng đã đồng hành cùng Đại học Thái Nguyên để xây dựng chương trình đào tạo chuẩn quốc tế. Trong số đó, Công ty Cổ phần Giáo dục quốc tế Sun Edu là một trong những đơn vị tham gia hợp tác. Ông Lưu Huệ Tiền, Tổng Giám đốc công ty, chia sẻ: “Việc hợp tác giữa Sun Edu với Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông Thái Nguyên nhằm tối ưu hóa chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn. Chúng tôi sẽ vận động thêm các nguồn tài trợ để trường có đủ bản quyền phần mềm cho sinh viên và giảng viên học tập, nghiên cứu, đồng thời đào tạo lực lượng giảng viên tại chỗ để nhà trường có thể chủ động mở rộng các lớp vi mạch trong tương lai.”

Ở tầm chiến lược, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành kế hoạch đào tạo nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn và AI đến năm 2030. Theo kế hoạch này, tỉnh phấn đấu đào tạo 4.500 lao động trong các ngành nghề phục vụ công nghiệp bán dẫn, công nghệ thông tin và AI; trong đó có 2.000 người trình độ đại học, sau đại học; 500 người trình độ cao đẳng và hơn 2.000 người trình độ trung cấp. UBND tỉnh xác định trọng tâm là “đẩy mạnh hợp tác giữa các cơ sở giáo dục và doanh nghiệp, xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ đào tạo nhân lực, tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục – đào tạo”. Đây được coi là bước đi chiến lược nhằm tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của ngành công nghệ cao trong tương lai. PGS.TS Hoàng Văn Hùng, Giám đốc Đại học Thái Nguyên, nhấn mạnh: “Đại học Thái Nguyên đã đầu tư nguồn kinh phí rất lớn để xây dựng các phòng thí nghiệm, thư viện chuyển đổi số, hệ sinh thái số và cơ sở hạ tầng hiện đại. Chúng tôi cam kết quyết tâm đầu tư mọi nguồn lực để ngành công nghệ bán dẫn được đào tạo có chất lượng, đáp ứng tốt nhu cầu nhân lực theo định hướng của Chính phủ đến năm 2030".

Đối với nhu cầu của doanh nghiệp, mặc dù ngành bán dẫn cần thời gian chuẩn bị nguồn nhân lực dài hạn, nhưng mục tiêu ngắn hạn cũng đã được xác định. Ông Nguyễn Viết Chính, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Cognex Việt Nam, mong muốn: “Mục tiêu ngắn hạn trước mắt, chúng tôi mong muốn các bạn sinh viên có đầy đủ các kỹ năng về multivision và robot, đây là xu thế của tương lai. Với các kỹ năng này, các bạn sinh viên hoàn toàn có cơ hội phát triển nền công nghiệp bán dẫn Việt Nam".

Trong tương lai không xa, khi khóa đào tạo đầu tiên hoàn thiện, đội ngũ sinh viên, kỹ sư, chuyên gia được đào tạo từ các trường đại học của Thái Nguyên sẽ trở thành lực lượng nòng cốt, góp phần vào chuỗi cung ứng nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam. Cùng với sự đầu tư của Nhà nước và sự tham gia của các tập đoàn công nghệ lớn, Thái Nguyên có đầy đủ cơ sở để trở thành 1 trong những trung tâm đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng công nghệ bán dẫn, AI hàng đầu cả nước.