“Những lá thư thời chiến Việt Nam” là một trong những cuốn sách tiêu biểu, nằm trong công trình tủ sách “Mãi mãi tuổi hai mươi” của nhà văn, Đại tá Đặng Vương Hưng, vừa được tôn vinh trong đợt tặng thưởng lớn nhân kỷ niệm 70 năm ngày Thương binh, liệt sỹ (27/7/1947 - 27/7/2017). Đây là công trình mang tính nhân văn sâu sắc, có sức lan tỏa tới các thế hệ trẻ Việt Nam.

Trao quà tri ân các gia đình thương binh liệt sĩ

Cuốn sách “Những lá thư thời chiến Việt Nam” là kết quả của cuộc vận động sưu tầm, biên soạn và xuất bản bộ sách “Những lá thư và nhật ký thời chiến Việt Nam”, được thực hiện trong thời gian 10 năm (2005 - 2015), nhân kỷ niệm 30 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2015). Cuốn sách tập hợp hơn 300 lá thư của 127 tác giả. Người viết thư thuộc mọi thành phần trong xã hội từ Chủ tịch nước đến nông dân, công nhân, bộ đội, thanh niên xung phong… Họ đều giống nhau ở một điểm là đã trực tiếp trải qua chiến tranh.

Nhà văn, Đại tá Đặng Vương Hưng nhớ lại: “Năm 2004 tình cờ có một nhà sưu tập người Mỹ sang Việt Nam sưu tập thư chiến tranh và ông ấy tìm tới tôi. Sau đó tôi nảy ra ý tưởng tổ chức một cuộc sưu tầm thư, tư liệu chiến tranh Việt Nam. Chỉ trong thời gian ngắn đã có hàng vạn lá thư và hàng ngàn cuốn sổ tay nhật ký đã gửi cho tôi. Hầu hết tác giả trong thư đều không còn nữa mà do thân nhân họ chuyển đến. Rất nhiều thư trong đó là di vật liệu sỹ, nhiều thư còn lấy trên bàn thờ gia đình liệt sỹ.”

Hội thảo những lá thư thời chiến với lịch sử truyền thống và văn hóa dân tộc

Trong suốt hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ cứu nước, đã có biết bao lá thư được viết từ hậu phương, tiền tuyến. Đó là nguồn tư liệu vô cùng phong phú, sinh động và chân thực về lịch sử đấu tranh giữ nước vĩ đại, hào hùng của dân tộc Việt Nam.

Nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng: “Lịch sử do con người làm nên. Vì thế những lá thư mỏng như thế nhưng sức nặng nó rất lớn. Khi tập hợp lại những bức thư này chúng ta có thể thấy được cả một thời đại lịch sử đã qua. Chính những giá trị ấy nó có sức lan tỏa cho các thế hệ trẻ.”

“Những lá thư thời chiến Việt Nam” chứa đựng vô vàn câu chuyện cảm động. Đó có thể là tình yêu lứa đôi, tình cảm máu mủ ruột thịt trong mỗi gia đình, tình đồng chí, đồng đội, tình quân dân. Những bức thư phản ánh sự khốc liệt của cuộc chiến, tinh thần chiến đấu anh dũng, kiên cường của quân và dân Việt Nam, sẵn sàng hy sinh tất cả vì độc lập, tự do của dân tộc.

Những bức thư cũng toát lên niềm tin chiến thắng thể hiện  khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam cũng như ước mơ mọi dân tộc. Thiếu tướng Phan Văn Lai, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, kể: “Anh em chúng tôi ở chiến trường mỗi khi nhận được thư của vợ con là rơi nước mắt. Chúng tôi rất cảm động, nhớ lắm, thương lắm. Nhưng gác lại tất cả vì lúc bấy giờ lòng yêu nước rất cao, căm thù giặc sâu sắc. Thư chiến trường ghi lại dấu ấn hào hùng một thời kỳ kháng chiến vĩ đại của dân tộc.”

Các bức thư thời chiến được viết trên đủ loại giấy, trên vỏ bao thuốc lá thậm chí trên mũ, quần áo của người lính. Đọc những lá thư này, ai cũng xúc động về một thời chiến tranh gian khổ nhưng rất đỗi hào hùng của dân tộc. Những bức thời chiến là kỷ vật lịch sử của một thời, cho chúng ta biết cảm xúc, suy tư của thế hệ ông cha trước những khoảnh khắc định mệnh của lịch sử, của đất nước và của cuộc đời mỗi con người.

Tuyển tập “Những lá thư thời chiến Việt Nam” có ảnh hưởng sâu rộng và lâu dài trong đời sống nhân dân; đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ, xây dựng Tổ quốc, giúp chúng ta tự xây dựng cho mình một lý tưởng sống, hoài bão sống đẹp hơn. Giáo sư Hoàng Chương, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam, đánh giá:  “Những bức thư thời chiến thế có giá trị văn hóa, lịch sử. Những bức thư thời chiến góp phần cho thế hệ trẻ khi đọc hiểu rõ được lịch sử của dân tộc, hiểu được sự hy sinh của ông cha.”

Những câu chuyện nhỏ từ những bức thư đi cùng năm tháng là những tài liệu quý giá đối với thế hệ trẻ Việt Nam, thế hệ chưa từng trải qua chiến tranh, để họ thêm tự hào về truyền thống anh hùng của các thế hệ đi trước. “Những lá thư thời chiến Việt Nam” là một khối tư liệu phong phú và đặc sắc, mang những giá trị lịch sử chân thực. “Những lá thư thời chiến Việt Nam” là di sản giáo dục về chủ nghĩa anh hùng cách mạng cho các thế hệ mai sau.