Nghệ thuật hát Then - đàn Tính đang ngày càng lan tỏa ở tỉnh Đắk Lắk và cả khu vực Tây Nguyên, khi nhiều câu lạc bộ được thành lập, nhiều hoạt động biểu diễn được tổ chức ở các địa phương. Liên hoan Nghệ thuật hát Then - đàn Tính thành phố Buôn Ma Thuột lần thứ 2, năm 2024 được tổ chức tháng 3 vừa qua, thu hút 14 đội đến từ các tỉnh Đắk Nông, Lâm Đồng và Đắk Lắk tham gia.

Liên hoan đã góp phần truyền lửa để hát Then, đàn Tính vang mãi trên cao nguyên. Hát Then, đàn Tính là loại hình dân ca đặc sắc của người Tày, Nùng. Đây là một hình thức sinh hoạt văn hóa vốn rất thịnh hành của đồng bào dân tộc Tày, Nùng ở phía Tây Bắc Việt Nam.

Điệu hát then dìu dặt và tiếng đàn tính réo rắt đã góp thêm sắc màu văn hóa cổ truyền ở Đắk Lắk cũng như Tây Nguyên. Ảnh: VOV

Tại Liên hoan Nghệ thuật hát Then - đàn Tính thành phố Buôn Ma Thuột năm nay, các đội văn nghệ trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên mang đến gần 70 tiết mục là các làn điệu hát then, đàn tính với nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, tình yêu lứa đôi, gương người tốt việc tốt; phản ánh cuộc sống sinh hoạt, lao động sản xuất; các tiết mục mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc…

Là đơn vị biểu diễn mở màn tại Liên hoan lần này, Câu lạc bộ đàn Tính – hát Then thành phố Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) thể hiện 5 tiết mục: Pắc Pó Ba Đình, Bài then tặng mẹ, Trẩy hội Bản Đôn, Xuân Đắk Lắk và Cắp khoăn tơ hồng. Trong đó, Cắp khoăn tơ hồng là bài then cổ của người Tày, thể hiện tâm tư của người mẹ cầu xin ơn trên nối duyên để con gái đi lấy chồng và có được cuộc sống êm ấm, hạnh phúc.

Bà Luân Thị Mai, Chủ nhiệm Câu lạc bộ đàn Tính - hát Then thành phố Buôn Ma Thuột, chia sẻ: "Chúng tôi đã chuẩn bị cả tháng, lúc đầu là cho tập theo nhóm. Tập xong, cứ một tuần gặp nhau 3 lần để chỉnh sửa, bàn những bài nào phù hợp, sửa cho thật đúng những lời then, tiếng hát chỉn chu để chuẩn bị cho hội diễn."

Tiết mục hát then - đàn tính do các "nghệ nhân nhí" biểu diễn. Ảnh: VOV

Tại tỉnh Lâm Đồng, nơi có đông đồng bào Tày, Nùng sinh sống, nghệ thuật hát Then, đàn tính đã phát triển từ nhiều năm nay. Bà Hoàng Thị Kim, Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ câu lạc bộ hát Then - đàn Tính xã Tân Thanh, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng, cho biết bên cạnh những bài then cổ, hát then, đàn tính ở Tân Thanh bây giờ có nhiều bài được đặt lời mới phù hợp và mang hơi thở cuộc sống.

Điểm ấn tượng trong Liên hoan năm nay là có sự xuất hiện của các “diễn viên nhí”, tuy nhỏ tuổi nhưng đã biết đàn hát khá tốt. Cháu Dương Bảo Châu, 9 tuổi, ở thành phố Buôn Ma Thuột, là 1 trong 2 thành viên nhỏ tuổi nhất của đơn vị Buôn Ma Thuột, góp mặt trong 2 tiết mục dự thi tại liên hoan.

Cháu Dương Bảo Châu kể: "Con thích làn điệu then nên con mới học. Bà nội dạy con đánh đàn. Những lời then mang lại cho con một niềm vui. Con rất thích biểu diễn cho mọi người xem bài hát then của dân tộc con."

Kết thúc Liên hoan, giải Nhất toàn đoàn thuộc về Câu lạc bộ đàn tính, hát then thành phố Buôn Ma Thuột; giải nhì thuộc về Câu lạc bộ đàn tính, hát then phường Nghĩa Phú (Gia Nghĩa - Đắk Nông) và Câu lạc bộ đàn tính, hát then huyện Lâm Hà (tỉnh Lâm Đồng); giải Ba là Câu lạc bộ đàn tính, hát then xã Ea Púk (huyện Krông Năng), Câu lạc bộ đàn tính, hát then Bằng Lăng Tím (xã Nam Dong, tỉnh Đắk Nông) và Câu lạc bộ đàn tính, hát then xã Tân Hòa (huyện Buôn Đôn).

Dù có một số cách tân song hát then tái hiện được không khí và hồn cốt lễ nghi của bài then. Bà Phạm Thị Hải Bình, Phó trưởng Ban tổ chức Liên hoan Nghệ thuật hát Then - đàn Tính thành phố Buôn Ma Thuột, cho biết: "Các đơn vị tham gia nhiều hình thức biểu diễn và nội dung cũng rất phong phú. Chúng tôi mong muốn từ những liên hoan đàn tính hát then này, bà con cộng đồng dân tộc Tày, Nùng, Thái trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột cũng sẽ bảo tồn và phát huy văn hóa, bản sắc dân tộc mình gắn với phát triển du lịch để tạo nguồn kinh tế cho gia đình và cho địa phương."

Liên hoan Nghệ thuật hát Then - đàn Tính thành phố Buôn Ma Thuột lần thứ 2 cùng nhiều hoạt động biểu diễn nghệ thuật này ở các địa phương khu vực Tây Nguyên, là dịp để cộng đồng người Tày, Nùng ở Đắk Lắk nói riêng, ở Tây Nguyên nói chung tiếp tục quảng bá về Di sản văn hóa của dân tộc mình. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng nghệ thuật cũng như truyền lửa để đội ngũ kế cận tiếp tục gìn giữ và phát huy loại hình nghệ thuật độc đáo này cho thế hệ mai sau, làm đa dạng thêm bức tranh văn hóa ở khu vực Tây Nguyên.