(VOV5) - Hầm Cơ yếu đã trở thành một trong những địa chỉ hấp dẫn tại Thủ đô Hà Nội, thu hút nhiều khách tham quan, nhất là thế hệ trẻ.
Lần đầu tiên, một trong những địa điểm bí mật thời chiến tranh, Hầm Cơ yếu của Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam, nằm sâu trong lòng Di sản Văn hóa Thế giới Hoàng thành Thăng Long, chính thức mở cửa đón du khách. Hầm đóng vai trò trọng yếu trong việc bảo đảm thông tin mật mã, giúp duy trì mạch chỉ đạo đối với các quân binh, binh chủng và chiến trường trong cả nước thời kháng chiến.
Nghe âm thanh tại đây:
Căn Hầm Cơ yếu của Bộ Tổng Tham mưu được xây dựng vào năm 1966. Hầm có diện tích hơn 37m2, độ sâu từ 4-5m, gồm có 3 phòng (2 phòng làm việc, 1 phòng đặt trang thiết bị kỹ thuật). Hầm chống được sức ép nguyên tử, tia phóng xạ và hơi độc. Trong hầm có hệ thống điều hòa nhiệt độ bằng hơi nước và thông hơi, lọc độc, thông gió tự nhiên, chống nhiễu từ…Có thể bố trí được một ca từ 10-15 người làm việc cùng một lúc.
 Những ngày này, trước cổng Hầm Cơ yếu - Bộ Tổng Tham mưu tại khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội rợp sắc cờ. Ảnh: Kim Liễu/VOV5 |
Đây là thuyết minh của chị Nguyễn Khánh Vân hướng dẫn khách tham quan Hầm Cơ yếu - Bộ Tổng Tham mưu tại khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội. Hầm Cơ yếu của Bộ Tổng tham mưu là 1 cấu phần của hệ thống hầm ở Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội, bên cạnh Nhà và Hầm Quân uỷ Trung ương (D67) và Hầm Chỉ huy tác chiến (T1). Đây là nơi các cơ quan trong Bộ Tổng Tham mưu làm việc và đưa ra những quyết sách quan trọng, góp phần vào chiến thắng của dân tộc năm 1975.
 Lối vào Hầm Cơ yếu. Ảnh: Kim Liễu/VOV5 |
Trong chiến tranh, Hầm Cơ yếu trở thành mạch máu thông tin, bảo đảm mọi liên lạc bí mật. Những tài liệu, công văn, báo cáo đến, các bức điện chỉ đạo phát đi khắp chiến trường, quân binh chủng được luân chuyển liên tục, trực tiếp góp phần đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ huy của Tổng Hành dinh Quân đội nhân dân Việt Nam, giúp Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương điều hành, chỉ đạo cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Hầm được sử dụng nhiều nhất vào tháng 12/1972, thời điểm không quân Mỹ đánh phá Hà Nội, Hải Phóng khốc liệt nhất.
PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà, Nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, cho biết: "Một trong những cơ quan quan trọng nhất là Cơ yếu. Ở đó nhận và phát đi hàng chục nghìn những bức điện trong toàn bộ cuộc kháng chiến cứu nước. Chỉ đạo chiến trường rất kịp thời, bí mật, an toàn. Khi mà bị ném bom, họ đã xuống dưới hầm, làm việc 24/7 để mà đảm bảo chỉ đạo, liên lạc thông suốt từ Hà Nội đến các chiến trường và ngược lại, đóng vai trò quan trọng vào thắng lợi chung của đất nước."
Thăm lại nơi mình từng làm việc, bà Đặng Thị Muôn, chiến sĩ phòng mã dịch, Cục Cơ yếu, Bộ Tổng tham mưu, nhớ lại: "Trong chiến dịch, có rất nhiều điện, điện của bác Lê Duẩn, bác Phạm Hùng, bác Lê Đức Thọ, của Trung ương Cục miền Nam gửi ra cũng như điện ở ngoài Bắc gửi vào. Phòng mã dịch làm việc suốt ngày, 24/24, các bức điện cực kỳ quan trọng, chỉ đạo từng giờ, từng phút, liên tục."
 Nơi trưng bày những hiện vật quý như: dấu niêm phong C58, dấu tối khẩn, dấu thượng khẩn, điện mật đi, bìa sa-tô (mã khóa), bút máy, cặp tài liệu... Ảnh: Kim Liễu/VOV5 |
Di tích Hầm Cơ yếu được tái hiện gần như nguyên trạng, kết hợp trưng bày hiện vật quý, như: dấu niêm phong C58, dấu tối khẩn, dấu thượng khẩn, điện mật đi, bìa sa-tô (mã khóa), bút máy, cặp tài liệu... Đây là những kỷ vật gắn với công việc thầm lặng của cán bộ, chiến sĩ cơ yếu. Không gian trưng bày còn được bổ sung phim tư liệu, hệ thống pano, âm thanh kể chuyện, giúp người xem được trở lại thời điểm lịch sử. Tiến sĩ Lê Thị Minh Lý, Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam, cho biết:
"Trong chiến tranh có những vấn đề không được lưu trữ lại để đảm bảo bí mật, kể cả việc làm sao xây dựng căn hầm này là bí mật quốc gia. Vì thế, để làm trưng bày là rất công phu. Chúng ta đã tạo nên sức sống cho di tích này bằng các pano giải thích các câu chuyện lịch sử, thông tin lịch sử một cách chính xác, khoa học, thậm chí đơn giản để công chúng có thể hiểu được."
Tham quan Hầm Cơ yếu du khách được trực tiếp tận mắt nhìn thấy những bức mật điện, hình ảnh cán bộ, chiến sĩ cơ yếu ngày đêm miệt mài làm việc; cảm nhận rõ sự khốc liệt của chiến tranh và ý chí kiên cường của quân, dân Việt Nam.
Từ khi được mở cửa (19/8) đến nay, Hầm Cơ yếu đã trở thành một trong những địa chỉ hấp dẫn tại Thủ đô Hà Nội, thu hút nhiều khách tham quan, nhất là thế hệ trẻ. Cô và trò trường Ngôi sao Hà Nội đến tham quan chia sẻ:
"Cảm giác của các bạn và các thầy cô khi xuống dưới hầm, khi hít thở bầu không khí dưới đó thôi là các bạn đã cảm thấy một tinh thần yêu nước, không khí trang nghiêm, hào hùng của dân tộc.
"Khi xuống hầm, con rất bất ngờ vì hầm lớn ngoài sức tưởng tưởng của con. Con rất vui và hào hứng.
Di tích cách mạng Hầm Cơ yếu của Bộ Tổng tham mưu góp phần tăng thêm giá trị nổi bật của Hoàng thành Thăng Long - Di sản văn hóa thế giới. Công tác bảo tồn, phát huy giá trị của di tích không chỉ nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, mà còn nuôi dưỡng khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam.