Khu Di tích K9 nằm bên bờ sông Đà, thuộc Đá Chông, huyện Ba Vì (Hà Nội), là một trong những địa danh lịch sử, văn hóa - di tích đặc biệt gắn liền với Chủ tịch Hồ Chí Minh kể từ khi Người còn sống đến khi qua đời.

Không gian xanh bao quanh Nhà làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ năm 1960 đến năm 1969. Ảnh: hanoi.

Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Vùng đất Đá Chông gắn với một sự kiện đặc biệt hồi tháng 5-1957, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Trung đoàn 36, Sư đoàn 308 diễn tập bên sông Đà. Chủ tịch Hồ Chí Minh dừng chân nghỉ, ăn cơm trưa trên đồi, nơi có ba mỏm đá nhọn như hình mũi chông, ngọn mác xếp liền kề nhau. Người ngỏ ý với các cán bộ cùng đi ý định xây dựng ở đây một nhà làm việc của Người và Trung ương, đề phòng Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại bằng không quân ra miền Bắc.

Bước sang năm 1959, trước nguy cơ của một cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân ra miền bắc của Mỹ đã rõ ràng, Bộ Quốc phòng được lệnh xây dựng khu căn cứ của Trung ương tại Đá Chông. Trong quá trình xây dựng, khu vực này mang mật danh “Công trường 5”. Ngày 15-3-1960, ngôi nhà hai tầng theo kiểu nhà sàn hoàn thành. Từ đó, nơi đây được đổi tên thành Khu căn cứ K9. Chị Lưu Thị Thúy Ngà, thuyết minh viên khu di tích K9, cho biết: “Bác đích thân chọn hướng, cắm mốc nhà họp. Người duyệt nhiều chi tiết hoàn chỉnh hơn cho bản thiết kế của ngôi nhà. Khi duyệt thiết kế thì Người thấy quân đội thiết kế cửa đóng then cài nên đã yêu cầu thay bằng cửa xây, cửa đẩy, gọi là cửa có rãnh trượt. Khi cửa có rãnh trượt bên dưới như vậy thì hoàn toàn có thể dồn xếp dần những cánh cửa vào phía trong, như vậy phòng họp rất thoáng. Thứ hai là hành lang được nới rộng ra tương xứng với bề rộng ngôi nhà và cầu thang để khi tiếp khách tại đây có thể cùng đi với nhau, vừa đi vừa trò chuyện, tạo ra sự bình đẳng, thân mật, như vậy mới thể hiện đúng truyền thống hiếu khách, tôn trọng bạn bè”.

Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đá Chông thu hút đông đảo khách tham quan. - Ảnh: nhandan

Trong 9 năm từ 1960 đến 1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Chính trị, Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam đã nhiều lần lên làm việc tại đây. Cũng tại nơi này, Người từng tiếp đón bà Đặng Dĩnh Siêu, phu nhân Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai; ông Hà Vĩ, Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam và Đoàn cán bộ Quân đội Liên Xô, do Anh hùng phi công vũ trụ Giec-man Ti-tốp dẫn đầu.

Ngày 2-9-1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. K9 được chọn là nơi giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Kể từ đây, K9 được mang mật danh “Khu căn cứ K84”. K84 không những là nơi giữ gìn, bảo quản thi hài Bác mà còn diễn ra nhiều sự kiện quan trọng: Tiến hành chỉnh hình thi hài Bác; Hội đồng khoa học Liên Xô - Việt Nam đánh giá trạng thái thi hài Bác. Nơi đây còn tổ chức nhiều hoạt động viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh rất trọng thể cho nhiều đoàn đại biểu kể từ năm 1969 đến 1975. Ngày 18-7-1975, đoàn xe đặc biệt chở thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh được lệnh xuất phát rời K84 về Lăng của Người, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử. Từ đây, Khu căn cứ K84 trở thành căn cứ dự phòng cho Lăng Bác.

 Kể từ năm 1995, các cơ quan, đơn vị, đoàn thể địa phương trong cả nước được đến dâng hương tưởng niệm Bác, sinh hoạt chính trị và tham quan Khu di tích K9. Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở K9 khánh thành ngày 2-9-2015, là công trình mang ý nghĩa lịch sử và chính trị to lớn, là nơi để đồng bào, khách quốc tế đến tham quan, tưởng niệm, góp phần quan trọng vào việc giữ gìn, truyền bá nâng cao giá trị đạo đức, phát triển nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Chị Lưu Thị Thúy Ngà cho biết thêm: “Trong nhà tưởng niệm, ban thờ Bác Hồ được bố trí ở gian giữa, rất cân đối hài hòa. Câu đối trong nhà tưởng niệm có nội dung: “Hồn Việt tụ nơi đây, linh khí trải dài muôn dặm đất. Bác Hồ về thuở ấy, tinh anh tỏa sáng bốn phương trời”. Câu đối ấy do anh hùng lao động, giáo sư Vũ Khiêu soạn thảo. Trên ban thờ Bác Hồ là bức tượng Bác đúc bằng đồng. Phía sau ban thờ là trích dẫn lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh”.

63 năm đã qua, kể từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Đá Chông, Khu Di tích K9 vẫn được giữ gìn nguyên vẹn và ngày càng được mở rộng, khang trang, sạch đẹp. Hằng năm, Khu Di tích K9 đón tiếp số lượng lớn đồng bào trong nước đến tham quan, học tập; tổ chức các hoạt động sinh hoạt chính trị, văn hóa, nghệ thuật, trồng cây lưu niệm. Lê Quốc Bảo, sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết: “Tôi là một người trẻ, khi đến với di tích, tôi luôn biết ơn những công lao to lớn của Bác Hồ đồi với dân tộc, với quê hương đất nước. Chúng tôi xác định phải cố gắng nhiều hơn nữa trong cuộc sống, trong học tập để đóng góp thật nhiều công sức cho đất nước, quê hương”.

Hoạt động thăm viếng khu Di tích K9 Đá Chông thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, niềm tự hào, tự tôn dân tộc; lòng kính trọng, sự biết ơn sâu sắc và sự ngưỡng mộ, khâm phục của nhân dân đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu.

Khu Di tích mang đậm dấu ấn cuộc đời và sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh này đã và đang làm sâu sắc hơn, tỏa sáng giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; góp phần để giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thấm nhuần thành đạo đức, văn hóa, lẽ sống, là hành động tự giác, hằng ngày của mỗi người dân Việt Nam.