Giới văn nghệ sĩ cũng như những người yêu thích nghệ thuật truyền thống của dân tộc Khmer đều biết đến và hâm mộ ông Thạch Thia Sê Rây, dân tộc Khmer, sống ở ấp Đại Mong, xã Phú Cần, huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh. Bởi ông chẳng những có biệt tài biểu diễn điêu luyện hầu hết các loại nhạc cụ dân tộc Khmer mà còn là người tâm huyết truyền dạy các loại nhạc cụ truyền thống này cho thế hệ trẻ.

Ông Thạch Thia Sê Rây (thứ tư từ trái sang) đang hòa nhạc cùng các nhạc công Đoàn Nghệ thuật Khmer Ánh Bình Minh, tỉnh Trà Vinh. Ảnh: VOV

Ông Thạch Thia Sê Rây, quê ở phum Kom Pong Chrey, thị trấn Châu Thành, tỉnh Trà Vinh. Nay, dù đã ngoài 60 tuổi, nhưng ông đã có hơn 45 năm gắn bó với nghệ thuật truyền thống của dân tộc Khmer. Khi còn trẻ, chàng thanh niên Thia Sê Rây tham gia đoàn nghệ thuật Khmer Ánh Bình Minh, tỉnh Trà Vinh. Ông lập gia đình và đến sinh sống tại ấp Đại Mong, xã Phú Cần, huyện Tiểu Cần cho đến nay. Suốt thời gian dài, ông đã giúp địa phương nơi ông sinh sống dàn dựng, tập luyện nhiều tiết mục tham gia dự thi tại các Hội diễn nghệ thuật Khmer trong tỉnh và khu vực Nam Bộ, đạt nhiều giải cao và nhận được nhiều bằng khen, giấy khen. Về giải thưởng cá nhân, ông giành Huy chương bạc ở Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp. Còn giải thưởng tập thể, ông dàn dựng chương trình cho đơn vị huyện Tiểu Cần tham gia Liên hoan Nghệ thuật quần chúng Khmer tỉnh Trà Vinh đạt giải nhất toàn đoàn. Ông Thạch Thia Sê Rây chia sẻ: Từ thời niên thiếu tôi đã đam mê nghệ thuật truyền thống của dân tộc và tự mày mò học thổi sáo. May mắn được người thầy ở gần nhà dạy đàn cò, đàn khưm… Từ đó, tôi gắn bó hơn với âm nhạc. Dần dần được nhiều người biết đến, tôi rất tự hào được mời tham gia và dàn dựng chương trình văn nghệ ở nhiều hội thi, hội diễn và cũng đạt một số thành quả cao. Với tôi, âm nhạc vừa là niềm đam mê vừa là nghề nghiệp mưu sinh. Cuộc đời tôi luôn gắn bó với âm nhạc.

Thời gian qua, nhiều chùa Khmer trong tỉnh Trà Vinh đã mời ông Thạch Thia Sê Rây đi dạy nhạc ngũ âm. Dù đã có tuổi nhưng không quản ngại đường xa, mưa nắng, ông chỉ mong được góp phần giữ gìn và phát huy nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Ngoài ra, ông còn truyền dạy cách chơi nhiều loại nhạc cụ truyền thống khác của dân tộc Khmer cho thế hệ trẻ, như: đàn khưm, đàn tà khê, đàn cò, đàn gáo, trống tay, thổi sáo… Đã có nhiều học trò của ông tham gia trình diễn ở các hội thi, hội diễn và đạt được thành tích cao. Anh Thạch Chom Rong là một trong những học trò đam mê nghệ thuật truyền thống, được thầy Thia Sê Rây tận tình dạy chơi một số loại nhạc cụ, kỹ năng, cách lấy hơi khi thổi sáo… và được đi biểu diễn nhiều nơi. Nói về người thầy của mình, anh bày tỏ ngưỡng mộ:Tôi đã theo học nhạc từ năm 2014, ban đầu tôi chỉ học đàn cò, sau đó học thổi sáo. Tôi rất biết ơn thầy Thạch Thia Sê Rây đã hết lòng truyền dạy âm nhạc, vì thế tôi cố gắng học thật tốt. Không chỉ riêng tôi, mà với tất cả các học viên khác đều được thầy nhiệt tình hướng dẫn các kỹ năng biểu diễn từng loại nhạc cụ khác nhau. Sau khi học xong tôi chuyển sang chế tác một số nhạc cụ, thầy Thia Sê Rây cũng góp ý chỉnh sửa từng chi tiết nhỏ để nhạc cụ có âm thanh chuẩn hơn.

Ông Thạch Thia Sê Rây đang truyền dạy cho các em hòa âm các nhạc cụ dân gian dân tộc Khmer. Ảnh: VOV

Với tinh thần chịu khó học hỏi và đôi tay khéo léo, giờ đây anh Thạch Chom Rong còn chế tác được cây sáo “Khlui”, đờn cò, đàn chà pây đon veng và một số nhạc cụ khác. Khi chứng kiến những học trò của mình thành công, ông Thạch Thia Sê Rây không khỏi xúc động: Tôi vui lắm, vì Chom Rong là một trong số học trò có năng khiếu âm nhạc, tiếp thu rất tốt. Ngoài ra, cháu ấy còn chế tạo được nhiều loại nhạc cụ truyền thống, được nhiều nơi đặt hàng mua, cuộc sống cũng khấm khá hơn. Là người từng truyền dạy âm nhạc cho cháu, tôi rất hài lòng vì những kết quả tốt đẹp này.

Không chỉ giảng dạy, ông Thạch Thia Sê Rây còn tham gia sáng tác nhiều ca khúc dân ca, hát ru với chủ đề ca ngợi quê hương, đất nước, tình yêu lứa đôi… Nhìn nhận những đóng góp của ông Thạch Thia Sê Rây, ông Thạch Hoàng Nam, Phó Bí thư đảng ủy xã Phú Cần, cho biết: Ông Thia Sê Rây có nhiều đóng góp cho việc giữ gìn và phát huy văn hóa nghệ thuật Khmer. Những năm qua, ông ấy đã giúp dàn dựng chương trình văn nghệ ở địa phương để tham gia biểu diễn các hội thi trong tỉnh và khu vực và đạt được nhiều giải cao rất đáng ghi nhận. Ông là tấm gương cần được thế hệ trẻ noi theo.

Nay dù đã nghỉ hưu, nhưng Thạch Thia Sê Rây vẫn miệt mài sưu tập, nghiên cứu, sáng tác các loại hình văn hóa phi vật thể của người Khmer. Ông tiếp tục truyền ngọn lửa đam mê cho thế hệ trẻ, tiếp nối, gìn giữ và phát huy nghệ thuật truyền thống của dân tộc Khmer.