Nếu như Lào Cai hay Hà Giang nổi tiếng với những bậc thang vàng rực mùa lúa chín thì huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn lại là những cánh đồng lúa lại bằng phẳng, trải dài ngút tầm mắt. Đến với thung lũng Bắc Sơn, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng “bức bích họa” về cảnh sắc thiên nhiên mà còn được hòa mình vào không gian sinh hoạt, văn hóa, ẩm thực độc đáo của cư dân bản địa nơi đây... Bắc Sơn đã trở thành điểm đến du lịch cộng đồng được du khách yêu thích.

Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Đỉnh núi Nà Lay là vị trí tuyệt vời để thưởng ngoạn toàn cảnh thung lũng Bắc Sơn. Phóng tầm mắt trên thảm lúa vàng rực, dễ dàng thấy Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn (xã Quỳnh Sơn, huyện Bắc Sơn) với trên 400 hộ người Tày, Nùng sinh sống. Các ngôi nhà sàn trong làng có kiến trúc đồng nhất, độc đáo với cửa nhà quay về hướng Nam, tạo không gian thoáng mát hài hòa với thiên nhiên. Hiện trong làng đã có gần chục hộ cung cấp dịch vụ homestay, đáp ứng chỗ ăn nghỉ cho hàng trăm du khách mỗi ngày.

Đội văn nghệ biểu diễn những làn điệu Then, Sli, Lượn,… phục vụ du khách tại homestay - Ảnh Mai Linh

Anh Dương Công Hùng, trú tại thôn Nà Riềng, xã Bắc Quỳnh, huyện Bắc Sơn cho biết: Ngoài điều kiện lưu trú tốt, du khách đến với Bắc Sơn còn có nhiều trải nghiệm văn hóa, hòa mình vào cuộc sống với người dân bản địa:  “Đây là nhà sàn truyền thống nhưng cũng được gia đình mình cải thiện sạch sẽ hơn để phục vụ khách du lịch. Tại đây cũng duy trì đội văn nghệ khách có nhu cầu thì họ sẽ đến giao lưu. Ngoài ra, khách nước ngoài đến đây còn có thể trải nghiệm gặt lúa cùng bà con, nấu, thưởng thức các món ăn truyền thống. Vào dịp cuối tuần làng cũng đón khách của các địa phương lân cận như Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang,...”

Mặt trời khuất dần sau rặng núi phía xa, trong thoang thoảng hương thơm của cánh đồng lúa chín, những câu hát Then, Sli chợt vút lên, bồng bềnh trong làn khói lam chiều. Đây cũng chính là ấn tượng khó có thể quên đối với những ai từng có dịp đến Bắc Sơn mùa lúa chín...

Anh Dương Doãn Tuấn, Chủ nhiệm đội văn nghệ hát Then, đàn tính huyện Bắc Sơn cho biết: Đồng bào Tày, Nùng nơi đây đã hình thành những tổ, nhóm văn nghệ sẵn sàng giới thiệu nét văn hóa truyền thống độc đáo của mình với du khách phương xa: “Qua các hoạt động biểu diễn của đội văn nghệ thì người dân cũng muốn quảng bá đến khách du lịch trong và ngoài nước về nét đẹp con người Bắc Sơn, về văn hóa, về ẩm thực và những làn điệu hát Then đàn tính. Từ đó cũng tiếp tục giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa của người địa phương.”

Khung cảnh ngoạn mục của thung lũng Bắc Sơn nhìn từ trên cao. - Ảnh Mai Linh

Ngoài việc tìm hiểu phong tục tập quán, đời sống hàng ngày của cư dân bản địa, các lễ hội như hội Lồng tồng xã Quỳnh Sơn, xã Vạn Thủy; lễ hội Ná Nhèm xã Trấn Yên... vẫn được bảo tồn thể hiện sự độc đáo của văn hóa truyền thống các dân tộc Tày, Nùng cũng thu hút sự quan tâm của du khách.

Anh Ashley một du khách người Anh cảm nhận: “Thung lũng Bắc Sơn rất khác với những vùng núi khác của Việt Nam mà tôi từng đến. Mùa thu ở đây đẹp đến ngỡ ngàng. Những cánh đồng lúa chín tạo nên một thung lũng tràn ngập sắc vàng, từ trên cao nhìn xuống khung cảnh rất ngoạn mục, đặc biệt vào thời khắc bình minh hay hoàng hôn. Tại đây, chúng tôi còn được dự các lễ hội dân gian, nghe các nghệ nhân địa phương biểu diễn nhạc truyền thống và thưởng thức bánh Chưng đen trong những ngôi nhà sàn của người Tày.”

Làng Văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn xã Bắc Quỳnh mỗi năm thu hút khoảng 15.000 lượt khách tham quan trải nghiệm và khoảng 4.000 khách lưu trú mỗi năm. Trong thời gian qua, việc phát triển loại hình du lịch cộng đồng tại huyện Bắc Sơn đã góp phần nâng cao đời sống kinh tế, nâng cao ý thức bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống, cảnh quan thiên nhiên của người dân địa phương.

Trong thoang thoảng hương thơm của cánh đồng lúa chín, những câu hát Then, Sli cất lên, bồng bềnh trong làn khói lam chiều..- .Ảnh Mai Linh

Ông Hoàng Văn Tạo, Bí thư Huyện ủy Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn cho biết: Không chỉ hiểu thêm về văn hóa bản địa, du khách đến với Bắc Sơn còn có cơ hội tìm thăm đình Nông Lục, di tích Khuổi Nọi, Đồn Mỏ Nhài,... những địa danh hào hùng đã đi vào lịch sử cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở vùng đất cách mạng này. “Huyện Bắc Sơn đã có đề án phát triển du lịch đến năm 2025 và chia thành nhiều phân khúc, nhiều giai đoạn để tổ chức thực hiện. Hiện nay địa phương đã có những mô hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch về nguồn, các di tích lịch sử, các danh lam thắng cảnh được người dân Bắc Sơn tổ chức thực hiện hoạt động du lịch khá tốt. Hiện trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn cũng đã có tới 7 điểm du lịch được tỉnh công nhận và thu hút rất nhiều du khách.”

Để mô hình du lịch cộng đồng Bắc Sơn đem lại hiệu quả thiết thực, tỉnh Lạng Sơn đã đầu tư phát triển kết hợp với du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng gắn với công tác quy hoạch, xây dựng hạ tầng, quảng bá thương hiệu. Đồng thời, địa phương cũng tăng cường liên kết vùng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và tính chuyên nghiệp để tạo ra những sản phẩm du lịch riêng của địa phương.