Luật Công nghiệp Công nghệ số (CNCNS) vừa được Quốc hội chính thức thông qua. Không chỉ là một đạo luật chuyên ngành, Luật CNCNS còn được kỳ vọng là đòn bẩy thể chế cho quá trình chuyển đổi số quốc gia, là nền tảng pháp lý quan trọng mở đường cho doanh nghiệp công nghệ trong nước phát triển vững chắc, hội nhập sâu rộng, tạo dựng vị thế mới của Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Luật Công nghiệp Công nghệ số được Quốc hội thông qua với 441/445 tán thành, tỷ lệ tán thành là 92,26%. Ảnh: VGP

Nghe âm thanh bài viết tại đây: 

Luật CNCNS không chỉ là một văn bản pháp lý, mà còn là định hướng công nghệ số trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, luật còn giúp Việt Nam định vị mình trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu, cạnh tranh với các nền kinh tế số hàng đầu thế giới.

Theo Giáo sư, Tiến sỹ Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang cần có những trụ cột phát triển chiến lược, là chìa khóa giúp Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình, xây dựng một nền kinh tế tự cường. Do vậy, hệ thống chính sách luật pháp trong lĩnh vực này cần phải có những đột phá vừa mang tính chất thể chế, vừa đảm bảo hiệu quả quản lý Nhà nước, vừa tạo điều kiện để khơi thông nguồn lực sáng tạo mạnh mẽ: “Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là cột mốc chính trị rất quan trọng, loại bỏ những tư duy không quản lý được thì cấm. Quan điểm này đã được cụ thể hóa trong Luật công nghiệp công nghệ số. “

GS.TS Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu tại một sự kiện. Nguồn: Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Để tận dụng tiềm năng kinh tế to lớn của tài sản số, đồng thời đảm bảo tính minh bạch, an ninh và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế,  Luật CNCNS lần đầu tiên đưa ra định nghĩa và quy định khung pháp lý về tài sản số, bao gồm tài sản mã hóa và tài sản ảo, phân loại theo mục đích sử dụng và công nghệ, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng. Đây được xem là bước đột phá mạnh mẽ, thay đổi về tư duy phù hợp thực tiễn và xu thế phát triển thế giới hiện nay.

Những quy định cụ thể trong Luật CNCNS về lĩnh vực này góp phần hướng tới mục tiêu xây dựng nền kinh tế số minh bạch, nâng cao uy tín quốc gia trên thị trường toàn cầu. Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện Trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), cho rằng: "Việt Nam cần phải có một cái luật chính thức để bàn về các vấn đề về trí tuệ nhân tạo, về tài sản số. Chế định về tài sản số lần đầu tiên được chính thức hóa, trí tuệ nhân tạo và sử dụng trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm cũng là một chế định được đưa vào Luật công nghiệp công nghệ số."

Luật CNCNS đưa ra các chính sách ưu đãi đặc biệt, cụ thể các dự án có vốn đầu tư lớn được hưởng ưu đãi giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong nhiều năm, hỗ trợ tài chính từ Quỹ đầu tư phát triển và chi phí nghiên cứu phát triển (R&D) được tính gấp đôi, thậm chí gấp ba đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cùng với đó, thủ tục hành chính được đơn giản hóa thông qua cơ chế phân cấp thẩm quyền thành lập khu công nghiệp công nghệ số cho cấp địa phương và áp dụng chế độ ưu tiên hải quan “luồng xanh”. 

Nhà nước cũng tập trung ưu tiên đầu tư vào hạ tầng thiết yếu như trung tâm dữ liệu, mạng 5G, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia phát triển cơ sở hạ tầng hiện đại.

Từ trước đến nay, điểm nghẽn lớn nhất của ngành công nghiệp công nghệ số là nhân lực trình độ cao. Do vậy, để thu hút nhân tài, Luật CNCNS áp dụng chính sách miễn thuế thu nhập cá nhân trong 5 năm cho chuyên gia công nghệ, cấp visa 5 năm cho chuyên gia nước ngoài, cùng các cơ chế đặc biệt về lương thưởng và môi trường làm việc. Những giải pháp này tạo điều kiện để hình thành các doanh nghiệp CNCNS lớn mạnh, đủ sức dẫn dắt ngành công nghệ số Việt Nam vươn tầm thế giới. Phó Giáo sư, tiến sĩ ngành trí tuệ nhân tạo Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, khẳng định: “Chính sách phát triển nhân lực, cộng với thu hút nhân tài cho lĩnh vực này, phải được coi là chìa khóa quan trọng để phát triển ngành công nghiệp công nghệ số. Song song đó là vấn đề hạ tầng cho ngành công nghiệp công nghệ số, chính sách đột phá về con người. Hiện nay, các nước trong khu vực coi Việt Nam như mỏ tài nguyên về nhân lực, chúng ta cần tận dụng cơ hội này.”

Nhằm xây dựng một hệ sinh thái doanh nghiệp CNCNS mạnh mẽ với mục tiêu đạt 150.000 doanh nghiệp vào năm 2035, Việt Nam đang nỗ lực thực hiện các bước đột phá chiến lược về thể chế mà Luật CNCNS là một ví dụ. Những nỗ lực này không chỉ thúc đẩy sự tự chủ công nghệ mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trong nền kinh tế số toàn cầu.