(VOV5) - Những khán thính giả yêu thích hát văn sẽ khó có thể quên được giọng hát thanh thoát, trong vắt, lúc bay bổng, lúc lại lắng sâu ngọt lịm của NSND Kim Liên.
“Kim Liên như đóa sen hồng / Nam Hà như nước hồ trong mùa hè”
Đó là lời mở đầu của bài thơ “Đóa sen hồng” do nguyên cố Bộ trưởng bộ Ngoại giao Xuân Thủy sáng tác riêng tặng NSND Kim Liên - nữ nghệ sỹ tài danh Thành Nam. Bà là một trong những nghệ sĩ đầu tiên cộng tác thu thanh với Đài TNVN những tiết mục hát văn từ những năm 60 của thế kỷ trước. Giọng hát của bà đã theo cánh sóng của Đài TNVN vang xa và chiếm được tình cảm đặc biệt của quý khán thính giả.
 NSND Kim Liên |
Nghe âm thanh chương trình tại đây:
NSND Kim Liên sinh năm 1942 tại huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, cha của bà là kép hát của phường ông Trùm Toái nức tiếng đất Xuân Thủy, Nam Định. Ông cụ chuyên đóng các vai kép ngang và có giọng hát vang như chuông. Sớm mồ côi cha nhưng Kim Liên được thừa hưởng từ cha một giọng hát rất đẹp, tươi sáng, tràn đầy sức sống. Ngay từ thủa ấu thơ cô bé Liên đã được tiếp xúc với hát chèo và các làn điệu hát văn đặc sắc của quê hương. Và bước ngoặt lớn nhất trong cuộc đời nghệ thuật của nghệ sĩ Kim Liên, đó là ở tuổi 17, Kim Liên trúng tuyển vào học diễn viên chèo đoàn văn công tỉnh Nam Định nay là Nhà hát chèo tỉnh Nam Định. Dưới sự chỉ dạy uốn nắn của các nghệ sĩ tên tuổi như NSƯT Thế Tuyền, Quang Thiệm… giọng hát của nghệ sĩ Kim Liên đã trưởng thành, thêm đằm thắm, trong sáng hơn và trở thành diễn viên xuất sắc của đoàn.
Năm 1965, một số bài hát văn lời mới được Đài Tiếng nói Việt Nam thu âm với tiếng hát của nghệ sĩ Kim Liên đã thực sự gây tiếng vang lớn. Cả giới nghề và công chúng ngỡ ngàng trước vẻ đẹp mới, khỏe khoắn của một dòng âm nhạc từng bị lãng quên. Những bài hát văn với tiết tấu đa dạng, lúc da diết sâu lắng, lúc tưng bừng dồn dập, là nơi để nghệ sĩ Kim Liên khoe giọng hát tươi trẻ, phơi phới thanh xuân của mình. Suốt hai mươi năm tiếp theo, nghệ sĩ Kim Liên trở thành giọng hát văn quen thuộc, được yêu mến trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam. Trong suốt mấy chục năm hoạt động nghệ thuật, nghệ sĩ Kim Liên vinh dự được nhận nhiều huy chương vàng, bạc trong các hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc cũng như các bằng khen, giải thưởng của Nhà nước trao tặng.
NSND Kim Liên chia sẻ: "Đài TNVN đã chắp cánh cho tôi bay cao, bay xa, đã đem tiếng hát của tôi đến với khán thính giả Việt Nam và kiều bào trên khắp thế giới. Tôi còn nhớ năm đó, 1986, Nam Định bị một trận bão rất lớn. Có một số kiều bào về tặng quà cho người dân, khi đó gọi là Hà Nam Ninh. Có người còn tặng tôi một bài thơ: Kim Liên vẫn trẻ, hát hay / Bổng trầm tiếng hát càng say lòng người / Tôi xa quê đã lâu rồi / Vẫn tìm em ở khoảng trời xa xăm / Một làn chèo, điệu chầu văn / Như quê ta đó vẫn không xa rời / Hôm nay cơn bão qua rồi / Chiều thu gặp lại nụ cười của em / Vẫn nguyên vẹn lúm đồng tiền / Như quê ta đó nét riêng rạng ngời...
Không chỉ sở hữu một giọng hát tuyệt vời, NSND Kim Liên còn gặt hái nhiều thành công trong nhiều vai diễn. Trong đó nổi bật nhất có lẽ là vai “Đào Huế” trong vở chèo cổ “Chu Mãi Thần”, vai cô Tư Hồng - một mệnh phụ của hoàng tộc Huế trong vở “Anh lái đò sông Vị” và một loạt những vai tính cách như: Mụ Cám trong vở Tấm Cám, Hoàng hậu Thượng Dương trong vở “Nhiếp chính Ỷ Lan” ... Những thành công của NSND Kim Liên không chỉ được giới chuyên môn ghi nhận mà nhiều bài hát, vai diễn như Đào Huế, cô Tư Hồng mà bà thể hiện đều trở thành cái ngưỡng mà các thế hệ diễn viên đi sau ít ai chạm tới. Với những đóng góp hết mình cho nghệ thuật, năm 2015 bà đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu - NSND. Giờ đây, người nghệ sĩ ấy vẫn tâm đắc với nghệ thuật. Vẫn sẵn sàng truyền dạy cho các thế hệ con cháu những tinh túy của hát văn, hát chèo. Và với những khán thính giả yêu thích hát văn sẽ khó có thể quên được giọng hát thanh thoát, trong vắt, lúc bay bổng, lúc lại lắng sâu ngọt lịm của NSND Kim Liên, giọng hát ấy sẽ tiếp tục được vang trên làn sóng, qua những băng âm thanh được lưu trữ trong kho băng của Đài TNVN. Thay cho lời kết, xin được mượn câu thơ của nhà thơ Trung tướng Trịnh Vệ, nguyên Giám đốc CA tỉnh Nam Định viết về bà – NSND Kim Liên:
“Một đời sân khấu gió sương
Giọng chèo lay động những yêu thương
Ca khúc chầu văn còn muôn thuở
Vang mãi rạng ngời đất quê hương”...