Trong hành trình hội nhập quốc tế sâu rộng, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là một phần máu thịt của dân tộc và là những “sứ giả văn hóa”, góp phần lan tỏa hình ảnh Việt Nam năng động, nhân văn, sáng tạo đến bạn bè quốc tế. Kiều bào còn là một nguồn lực chất xám, kinh tế và trí tuệ to lớn, đồng hành cùng đất nước trên chặng đường phát triển mới. Trong bối cảnh Việt Nam đang đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, vai trò và đóng góp của kiều bào lại càng trở nên quan trọng. Ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao, chia sẻ với phóng viên VOV5 về nội dung này.

Ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao.

Nghe âm thanh phỏng vấn tại đây:

Ông Nguyễn Trung Kiên: Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiện nay có các hoạt động văn hóa ngày càng sôi động. Một trong những yêu cầu quan trọng hàng đầu của việc giữ gìn bản sắc văn hóa là duy trì tiếng Việt. Phong trào dạy và học tiếng Việt của kiều bào đang phát triển mạnh mẽ, với sự hỗ trợ, định hướng và tạo điều kiện từ các cơ quan trong nước. Bà con đã tổ chức nhiều hình thức phong phú, từ lớp học truyền thống, các buổi sinh hoạt văn nghệ, vui chơi giải trí, đến các hoạt động online, thậm chí sử dụng trí tuệ nhân tạo.

Lễ khai giảng Lớp học tiếng Việt yêu thương cho trẻ em người Việt Nam tại Nhật Bản, ngày 18/8/2024. Ảnh: Thương Lê. Nguồn: qdnd.

Hiện nay, đã hình thành mạng lưới giáo viên dạy tiếng Việt ở nhiều nước, chia sẻ kinh nghiệm, giáo trình, nguồn tư liệu giảng dạy. Việc duy trì tiếng Việt không chỉ giúp cộng đồng Việt gắn bó với nhau, mà còn tạo nên sự kính trọng từ người dân sở tại.

Tôi có cuộc trao đổi với một cô giáo ở Đài Loan, Trung Quốc. Cô kể rằng hiện có lớp học toàn là các bà mẹ chồng người Đài Loan đi học tiếng Việt. Điều ấy cho thấy tình yêu tiếng Việt và văn hóa Việt đã chạm đến trái tim người nước ngoài.

Bên cạnh đó, ở châu Âu hiện nay, phong trào biểu diễn áo dài đang nở rộ. Nhân dịp Quốc khánh vừa qua, nhiều hội đoàn Việt kiều tổ chức sự kiện biểu diễn áo dài, ẩm thực Việt Nam ngay tại quảng trường trung tâm ở Praha hay Karlovy Vary, Cộng hòa Séc. Thông qua đó, người Việt không chỉ quảng bá hình ảnh văn hóa, mà còn giới thiệu sản phẩm Việt, về may mặc, vải vóc, ẩm thực, nông sản.

Các thành viên của We Love Phở tổ chức hoạt động quảng bá truyền thông. Nguồn ảnh: We Love Phở.

Đặc biệt, có cả mạng lưới “Chúng tôi yêu phở” ở Ba Lan đang xây dựng bản đồ phở Việt trên thế giới để du khách ở bất kỳ nơi đâu cũng có thể tìm thấy hương vị quê nhà. Ở Nhật, có người làm bản đồ các lớp học tiếng Việt. Tất cả cho thấy nhân dân ta rất sáng tạo, tiếng Việt và văn hóa Việt có sức sống mãnh liệt và chính kiều bào là những sứ giả bình dị, lan tỏa giá trị Việt ra thế giới.

Phóng viên: Thưa ông, trong tiến trình phát triển đất nước, đặc biệt là hướng tới mục tiêu đến năm 2045 Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, ông cho rằng cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có thể đóng góp như thế nào?

Ông Nguyễn Trung Kiên: Mục tiêu đưa đất nước trở thành một nước phát triển vào năm 2045 chính là hiện thực hóa khát vọng độc lập, tự do, hạnh phúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và toàn dân tộc. Trên hành trình ấy, kiều bào sẽ tiếp tục đóng vai trò rất quan trọng như họ đã từng đồng hành trong sự nghiệp giành độc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Kiều bào là những người sống ở nước ngoài, một mặt truyền bá giá trị Việt ra thế giới, mặt khác hấp thu tinh hoa của nhân loại để đóng góp cho đất nước. Họ mang về cho chúng ta công nghệ của châu Âu, tinh thần kỷ luật của Nhật Bản, sự chặt chẽ, nghiêm túc của người Đức, giúp nâng cao chất lượng sản xuất, đời sống và giáo dục.

Phóng viên VOV5 phỏng vấn ông Nguyễn Trung Kiên.

Ngoài ra, trong quá trình phát triển, đất nước luôn cần sự điều chỉnh để thích ứng với thay đổi của thế giới. Những điều chỉnh lớn trong quá khứ, từ cải cách ruộng đất, thống nhất đất nước, đổi mới, đến mở cửa kinh tế, đều có sự đồng hành và đóng góp của kiều bào. Chính bà con đã nêu nguyện vọng từ nhiều năm về việc nới lỏng Luật Quốc tịch, hay góp ý trong chính sách phát triển kinh tế tư nhân theo Nghị quyết 68.

Trong tương lai, kiều bào vẫn sẽ đóng góp quan trọng vào những điều chỉnh tiếp theo, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học - công nghệ. Chúng tôi rất kỳ vọng với tri thức, kinh nghiệm quốc tế và tình yêu quê hương, kiều bào sẽ cùng đất nước tạo nên bước bứt phá mới.

Phóng viên: Thưa ông, cùng với tiềm năng trí tuệ và kinh nghiệm quốc tế, kiều bào có thể làm gì để vừa đóng góp cho sự phát triển khoa học - công nghệ của đất nước, vừa lan tỏa các giá trị văn hóa Việt trong thời đại số?

Ông Nguyễn Trung Kiên: Như chúng ta vừa mới bàn đến khoa học - công nghệ, thì chúng tôi tin rằng để có được cuộc bứt phá thành công này, không thể không nói đến vai trò cực kỳ quan trọng của khoa học -  công nghệ, như chính Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu.

Hơn 100 đại biểu kiều bào từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới tham gia lớp tập huấn lãnh đạo Hội đoàn người Việt Nam ở nước ngoài năm 2025.

Chúng tôi rất hy vọng kiều bào sẽ đóng góp vào việc đưa đất nước bứt phá về khoa học - công nghệ. Đồng thời, kiều bào sẽ đóng vai trò rất quan trọng để nuôi dưỡng, phát triển văn hóa, bản sắc Việt Nam ở trong nước và trên toàn thế giới. Và đấy chính là điều làm nên sức mạnh Việt Nam khi kiều bào sống đẹp, sống đoàn kết, thì chính họ là hình ảnh quảng bá đất nước ra bên ngoài. Kiều bào sẽ có một vai trò cực kỳ quan trọng trong việc duy trì văn hóa Việt, bản sắc Việt.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông đã dành thời gian cho cuộc phỏng vấn.