Ngày 26/8 vừa qua, tại Trung tâm chính trị huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa diễn ra lễ trao tặng và phần thưởng cho giáo viên và học sinh huyện Thạch Thành đã có thành tích xuất sắc trong việc giảng dạy và học tập bộ môn lịch sử. Những phần thưởng này là tấm lòng của ông bà Nguyễn Mạnh Quang – Lý Thái Xuân (kiều bào ở Mỹ), với mong muốn cổ vũ, khích lệ niềm đam mê và tinh thần khám phá, học hỏi bộ môn lịch sử của thế hệ trẻ, bởi ông bà muốn các em hiểu được những gì mà cha ông đã trải qua, để rồi thấm nhuần lợi dạy “quốc gia hưng vong thất phu hữu trách” (nước nhà lúc hưng thịnh hay lúc suy vong, một người dân thường cũng phải có trách nhiệm lo lắng).

Ông bà Nguyễn Mạnh Quang - Lý Thái Xuân trong lần đến thăm Thạch Thành hồi tháng 12/2023

Nghe âm thanh bài viết tại đây:

"Em là Nguyễn Thị Anh Thư, học sinh lớp 10 của trường THPT Thạch Thành 4. Em thấy môn lịch sử rất thú vị, giúp em khám phá được những lịch sử của dân tộc. Khi nhận được món quà này, em rất vui và hạnh phúc. Không chỉ là món quà về vật chất, mà món quà này còn mang ý nghĩa về tinh thần rất lớn. Em chưa được gặp ông bà Nguyễn Mạnh Quang nhưng vẫn nhận được sự ủng hộ của ông bà trên con đường học tập. Điều này có ý nghĩa rất lớn, giúp em cố gắng học tập tốt hơn ở các môn, nhất là môn lịch sử".

Nguyễn Thị Anh Thư, học sinh đoạt giải nhất cuộc thi tìm hiểu lịch sử của tỉnh Thanh Hóa

"Tôi là Đoàn Thị Hợp, giáo viên trường THCS Thạch Long, Thạch Thành. Chúng tôi rất vinh dự và xúc động trước sự quan tâm của gia đình ông bà Nguyễn Mạnh Quang và phu nhân. Đó là điều rất quý giá và hiếm hoi đối với chúng tôi. Bản thân là giáo viên dạy môn lịch sử, với niềm đam mê và sự nhiệt huyết, chúng tôi đã truyền cảm hứng cho các em, tạo cho các em tình yêu bộ môn cũng như tình yêu quê hương đất nước. Giờ nhận được tình cảm quý giá của gia đình ông bà Nguyễn Mạnh Quang, chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới những người quan tâm đến bộ môn lịch sử nói chung cũng như thầy cô giáo dạy sử nói riêng".

Cô giáo Đoàn Thị Hợp, (áo dài đỏ) cùng các giáo viên bộ môn lịch sử và các em học sinh đoạt giải trong các cuộc thi về lịch sử

Đó là những lời tâm sự của cô trò huyện Thạch Thành, Thanh Hóa khi nhận được những phần quà của gia đình ông bà Nguyễn Mạnh Quang – Lý Thái Xuân. Trước kia, ông bà đều là giáo viên ở các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông ở Việt Nam. Khi sang Hoa Kỳ định cư, ông Nguyễn Mạnh Quang tiếp tục dạy ở các trường Trung học Phổ thông tại tiểu bang Washington trong 23 năm. Ông nghỉ hưu năm 1998 và từ đấy đến nay tiếp tục nghiên cứu, biên soạn về lịch sử VN thời cận đại và hiện đại. Còn bà Lý Thái Xuân thì tốt nghiệp kỹ sư điện ở trường Washington University. Bà làm việc ở Công xưởng Hải quân Hoa Kỳ cho đến khi về hưu.

Ông bà Nguyễn Mạnh Quang - Lý Thái Xuân trong lần đến thăm Thạch Thành hồi tháng 12/2023

Thấy chồng luôn tâm huyết về quê hương và miệt mài viết những vấn đề liên quan đến thăng trầm của đất nước, bà Xuân đã lập ra trang sachhiem.net (sách hiếm) để đăng các bài nghiên cứu của ông cũng như các tác giả có cùng quan điểm, để làm sáng tỏ chính nghĩa của Việt Nam. Trang mạng này cũng là cơ duyên để ông bà có những chia sẻ thiết thực về quê nhà, như lời là Quách Thị Tươi, Trưởng Ban Tuyên giáo huyện Thạch Thành: "Thông qua việc kết nối của nhóm zalo sachhiem.net, chúng tôi được biết ông bà Nguyễn Mạnh Quang. Khi ông bà ngỏ ý muốn về thăm Thanh Hóa, chúng tôi đã đón ông bà đến thăm Thạch Thành vào cuối tháng 12/2023. Ông bà có ở lại đây 2 ngày và đến thăm trường THCS Thành Long. Ông kể trước đây ông là giáo viên dạy lịch sử ở Mỹ nhiều năm, và mặc dù ở nước ngoài nhưng tấm lòng luôn canh cách hướng về đất nước. Ông rất muốn cổ vũ, động viên học sinh say mê môn lịch sử và giáo viên giảng dạy tốt bộ môn này. Ông bà đã bàn với chúng tôi về phương án để động viên thiết thực nhất cho các thầy cô giáo và các em. Rất mừng là năm nay các em học sinh Thạch Thành đã đạt nhiều giải cao môn lịch sử trong kỳ thi học sinh hỏi cấp tỉnh, cấp huyện của Thanh Hóa. Vì vậy chúng tôi đã kết nối để ông bà gửi tặng các giải thưởng cho học sinh và giáo viên".

Bà Quách Thị Tươi đón ông bà Nguyễn Mạnh Quang – Lý Thái Xuân về với quê hương Thạch Thành hồi tháng 12/2023

Không thể về để trao quà tận tay các thầy cô giáo và học sinh học giỏi, ông bà Nguyễn Mạnh Quang – Lý Thái Xuân đã gửi gắm những tình cảm đó qua bà Phạm Thị Kim Hoa, Vụ trưởng Vụ Thông tin Văn hóa, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao. Ở cách xa nửa vòng trái đất, ông bà vẫn dõi theo chuyến xe vượt hàng trăm cây số, mang theo tấm lòng của những người xa quê muốn góp phần vào sự nghiệp giáo dục nơi quê nhà.

Bà Phạm Thị Kim Hoa, Vụ trưởng Vụ Thông tin Văn hóa, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao thay mặt ông bà Nguyễn Mạnh Quang – Lý Thái Xuân trao phần thưởng cho các em học sinh

Và điều đặc biệt là ông bà Nguyễn Mạnh Quang – Lý Thái Xuân cũng có những phần quà động viên các thầy cô giáo có học sinh đoạt giải môn lịch sử

Nhà giáo Nguyễn Mạnh Quang chia sẻ: "Tôi thấy lịch sử là môn trồng người, gieo lòng ái quốc cho thanh thiếu niên, vì vậy tôi rất mong muốn góp phần cổ vũ việc dạy môn lịch sử cho các em học sinh cấp 3, để gieo vào lòng các em tinh thần yêu nước. Sống chết vì nước, “quốc gia hưng vong thất phu hữu trách”, hay “Chết vì Tổ quốc chết vinh quang/ Lòng ta sung sướng, chí ta nhẹ nhàng”. Xúc cảm với những điều đã được học như vậy, tôi muốn truyền lại xúc cảm đó cho các em sau này".

Còn bà Lý Thái Xuân thì bày tỏ: "Chúng tôi thấy thế hệ sau này chú tâm học những môn như Anh văn hay toán để dễ kiếm việc làm, đôi khi lãng quên bộ môn lịch sử. Thế nhưng nếu lớp trẻ ít biết về lịch sử thì cũng sẽ không học được những bài học của tiền nhân – những kinh nghiệm tốt cũng như những kinh nghiệm xấu. Nếu không học lịch sử thì chúng ta có thể sẽ dẫm lại vết xe đổ của người đi trước".

Niềm vui của cô trò huyện Thạch Thành khi nhận được sự quan tâm của những người cách xa nửa vòng trái đất

Ông Nguyễn Mạnh Quang năm nay đã hơn 90 tuổi, còn bà Lý Thái Xuân cũng đã 76, nhưng hai ông bà vẫn không ngừng công việc của mình. Bà luôn hỗ trợ kỹ thuật và tinh thần cho ông trong việc biên soạn các tài liệu lịch sử liên quan đến sự can thiệp của Tây phương vào các cuộc chiến tại Việt Nam, trên quan điểm và tinh thần dân tộc. Đặc biệt quan tâm tới thế hệ trẻ, ông bà cố gắng duy trì việc tặng thưởng hằng năm cho các giáo viên và học sinh dạy và học tốt môn lịch sử, với sự thiết tha mong muốn đề cao môn lịch sử trong các trường học.

Ông nói: "Tôi nay đã ngoài 90 tuổi rồi, nhưng vẫn còn tinh thần hăng hái để cổ vũ các giáo viên dạy môn sử và các em học sử để tiếp tục có niềm đam mê đối với môn lịch sử và tăng cường lòng yêu nước của các em".

Đó cũng là tâm nguyện của bà Lý Thái Xuân: "Chúng tôi mong muốn được tiếp tục và duy trì phần thưởng này cho rộng hơn. Chúng tôi cũng muốn có sự hỗ trợ của một cơ quan có thẩm quyền, để nếu có thể thì nâng tầm lên thành cấp quốc gia thì càng tốt. Chúng tôi muốn gióng lên tiếng chuông, khuyến khích các em và các giáo viên có niềm yêu thích đối với môn lịch sử. Chúng tôi cũng có thể tăng giá trị phần thưởng lên một chút để sự khuyến khích sẽ mạnh mẽ hơn. Chúng tôi sẽ cố gắng hết sức trong việc này, cho đến khi không còn sức lực để làm nữa".