Cư Dung Quan (Bắc Kinh).

Cư Dung Quan tọa lạc trong một thung lũng hẹp thuộc dãy Yên Sơn, nơi hai bên là núi cao dựng đứng, ở giữa là tuyến giao thông cổ dẫn từ phương Bắc vào Trung Nguyên. Địa thế hiểm yếu này khiến Cư Dung Quan từ lâu được xem là “nhất phu đương quan, vạn phu mạc khai” – một người giữ ải, vạn người khó vượt.

Trong suốt nhiều triều đại, đặc biệt là thời nhà Minh, việc giữ vững Cư Dung Quan có ý nghĩa trực tiếp đối với sự an toàn của kinh thành Bắc Kinh, trung tâm chính trị và quyền lực của đất nước. Vì vậy, nơi đây không chỉ mang ý nghĩa quân sự mà còn gắn liền với vận mệnh của triều đình và quốc gia.

Dấu ấn lịch sử qua nhiều triều đại

Các công trình phòng thủ tại khu vực Cư Dung Quan đã xuất hiện từ thời Xuân Thu – Chiến Quốc. Đến thời nhà Tần, các đoạn tường thành được kết nối trong quá trình hình thành Vạn Lý Trường Thành. Tuy nhiên, diện mạo kiến trúc quy mô và kiên cố còn thấy ngày nay chủ yếu được xây dựng và hoàn thiện dưới triều Minh (1368–1644), khi trường thành được gia cố bằng gạch đá, hình thành hệ thống cổng quan, tháp canh và đường tuần tra liên hoàn.

Một dấu ấn đặc biệt khác là Vân Đài (Cloud Platform) được xây dựng vào thời nhà Nguyên (thế kỷ XIII–XIV). Vân Đài được trang trí bằng các phù điêu Phật giáo tinh xảo và minh văn khắc bằng nhiều loại chữ cổ, phản ánh sự giao thoa văn hóa, tôn giáo và sắc tộc trong lịch sử Trung Hoa trung đại.

Điểm đặc biệt tạo nên giá trị riêng của Cư Dung Quan

Trong hệ thống Vạn Lý Trường Thành, Cư Dung Quan, Sơn Hải Quan và Gia Dục Quan là ba cửa ải tiêu biểu. Nếu như Sơn Hải Quan là cửa ải nơi Vạn Lý Trường Thành tiếp giáp biển, mang ý nghĩa cửa ngõ quốc gia ở phía đông, hay Gia Dục Quan nằm ở cực tây, giữa sa mạc khô cằn, tiêu biểu cho biên ải xa xôi và sự kết thúc của Trường Thành, thì Cư Dung Quan nằm trong thung lũng hẹp, được núi non bao bọc ở phía tây bắc Bắc Kinh, giữ vai trò “yết hầu” trực tiếp bảo vệ kinh đô – trung tâm quyền lực của các triều đại phong kiến Trung Hoa, nơi an nguy của triều đình và quốc gia từng phụ thuộc vào việc giữ vững cửa ải này.

Không chỉ thế, Cư Dung Quan còn nổi bật ở giá trị văn hóa – kiến trúc, tiêu biểu là Vân Đài bằng đá cẩm thạch với những bản kinh Phật được khắc bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau, phản ánh sự giao thoa văn hóa và tôn giáo đa dân tộc, điều mà Sơn Hải Quan và Gia Dục Quan, vốn thiên về kiến trúc quân sự thuần túy, không có.

Biểu tượng văn hóa – lịch sử trường tồn

Cư Dung Quan là một trong những địa điểm thu hút khách du lịch tại Bắc Kinh.

Năm 1987, Vạn Lý Trường Thành, trong đó có Cư Dung Quan, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Ngày nay, Cư Dung Quan là điểm đến văn hóa – lịch sử quan trọng của Bắc Kinh, nơi du khách không chỉ chiêm ngưỡng cảnh quan hùng vĩ mà còn cảm nhận chiều sâu lịch sử của một nền văn minh lâu đời.

Giữa núi non Yên Sơn trùng điệp, Cư Dung Quan đứng vững như một chứng nhân của thời gian, tôn vinh trí tuệ, bản lĩnh và tinh thần bảo vệ đất nước của người Trung Hoa – những giá trị đã, đang và sẽ tiếp tục được gìn giữ trong dòng chảy lịch sử nhân loại.