Là diễn viên kịch lừng tiếng, cũng là một nghệ sĩ đa tài, tham gia nhiều lĩnh vực và rất nổi bật trong việc lồng tiếng, NSND Hương Dung không chỉ chia sẻ những tâm huyết của mình với các bạn diễn trẻ mà còn vận dụng cả trong các lớp học về giao tiếp, về diễn thuyết ngoài đời.

Sinh năm 1956 tại Thái Bình, trưởng thành tại Thành phố Hạ Long – tỉnh Quảng Ninh, đi theo nghiệp diễn từ quân đội và trưởng thành, Hương Dung được phong tặng danh hiệu NSUT năm 2010 và danh hiệu NSND năm 2023.

NSND Hương Dung trong một vai diễn trên phim truyền hình.

Người hoạt động nghệ thuật thường trẻ hơn tuổi. Hương Dung không là ngoại lệ. Gặp bà ngoài đời, khó có thể tin người phụ nữ từng trải qua nhiều vất vả lo âu ấy đã gần 70 tuổi. Từ dáng đi đến giọng nói nét cười, ở Hương Dung luôn toát lên vẻ trẻ trung, tươi tắn, khiến cho thời gian cũng phải ngại ngần.

NSND Hương Dung sinh ra và lớn lên ở tỉnh lẻ, từ nhỏ đã đam mê diễn xuất, thích học theo các cô văn công về làng biểu diễn. Theo lời bà kể, ở tuổi 13, bà giấu gia đình đi thi tuyển diễn viên nhưng rồi cũng không được cha mẹ đồng ý cho theo nghiệp diễn. Nhập ngũ năm 1975, nhờ nhan sắc và năng khiếu trời cho, cô bộ đội trẻ lại tích cực hoạt động nghệ thuật, tham gia các tiểu phẩm, tham gia các hội diễn trong quân đội. Thêm một vài lần thay đổi công việc, định hướng ngành nghề, nghiệp diễn vẫn cứ theo đuổi như duyên nợ. Song cũng phải đến năm 1985, cơ hội mới thực sự đến. Đoàn Nghệ thuật Bộ nội vụ (Bộ Công an bây giờ) được thành lập, đầu tư dựng vở Nữ ký giả để tham dự Hội diễn sân khấu Toàn quốc. Thời điểm đó Hương Dung đang công tác ở Đoàn nghệ thuật Công an Hải Phòng, được giới thiệu lên Hà Nội, là một trong những ứng cử viên cho vai nữ chính Hà Thu – một vai diễn với yêu cầu khắt khe về ngoại hình, đài từ và diễn xuất. Vai nữ chính đầu tiên trong cuộc đời diễn viên đem về cho bà huy chương vàng, vượt cả sự mong đợi của bản thân và đồng nghiệp.

Với vai diễn này, Hương Dung chính thức được nhận vào biên chế Đoàn Nghệ thuật Bộ nội vụ (tiền thân của Đoàn Nghệ thuật Công an Nhân dân sau này). Cũng từ đây, bà liên tục đóng vai chính, gặt hái thành công ở các Hội diễn, Liên hoan sân khấu. Bà mở rộng phạm vi hoạt động nghệ thuật, tham gia đóng phim truyện, phim truyền hình, rồi diễn xuất ở Đài Tiếng nói Việt Nam, tham gia lồng tiếng cho nhiều bộ phim. Và trong sâu thẳm, bà biết ơn vai diễn đầu tiên, biết ơn những người đã gặp, biết ơn những cơ hội không lặp lại lần thứ hai trong đời.

Thời điểm rời Đoàn Nghệ thuật Công an Nhân dân (1993), lòng Hương Dung day dứt, tiếc nuối. Gần 10 năm gắn bó với nơi này cũng là thời điểm rực rỡ của sân khấu. Đoàn đã trao cho bà rất nhiều cơ hội, là bệ đỡ để tài năng của bà được khai mở, tỏa sáng. Song hoàn cảnh gia đình nhiều khó khăn, bà nộp đơn xin nghỉ hưu sớm. Gọi là nghỉ hưu, nhưng với Hương Dung đó là thời điểm đằm chín của nghề và nghiệp, cũng là đằm chín của một nhan sắc phụ nữ. Hương Dung tự học hỏi đào tạo cho chính mình, làm đủ việc, đủ vị trí: diễn viên, lồng tiếng, biên kịch, trợ lý, đạo diễn, tổ chức sản xuất… Từ bỡ ngỡ đến thạo việc, từ chỗ bị “chỉ đạo” đến chỗ “đi chỉ đạo”, từ chỗ tự học đến thành thày dạy, Hương Dung đa màu sắc, và biến hóa, thích ứng vô cùng linh hoạt. Từ phòng thu, trường quay đến sân khấu nhỏ, từ lớp kèm cặp diễn xuất ở nhà đến giảng đường đại học, đâu cần là có Hương Dung. Thậm chí khi Hương Dung cần, thì quán cà phê, quán bán đồ ăn cũng là không gian “khởi nghiệp” để trang trải cuộc sống, vun vén cho gia đình.

Thú vị là thế và cũng vất vả là thế. Song Hương Dung thật sự hạnh phúc vì vẫn theo nghề, sống được với nghề. Bà là một trong số ít diễn viên Việt Nam đi lên bằng thực lực mà lại không qua trường lớp đào tạo chính quy, cũng không có bệ đỡ hay sự bảo trợ từ người nổi tiếng. Bí quyết của Hương Dung là cứ hết lòng với công việc, bất kể việc gì, miễn đó là những công việc lương thiện, giúp bà gắn bó với nghệ thuật. Bao năm tháng mưu sinh, nếu không có một năng lượng dồi dào, một ngọn lửa đam mê thôi thúc, hẳn người phụ nữ nhan sắc ấy rất có thể đã “bỏ cuộc chơi” để đi tìm một miền đất khác, nhàn nhã hơn, bằng phẳng hơn. Đây cũng là điều mà nghệ sỹ ưu tú Kiều Minh Hiếu – phó giám đốc Nhà hát kịch Việt Nam luôn khâm phục ở người nghệ sỹ mà anh vẫn gọi là “cô”.

Rời xa sân khấu, các vai diễn trên sóng phát thanh, truyền hình và đặc biệt là các vai diễn lồng tiếng giúp Hương Dung đến gần hơn với khán giả. Chỉ cần nghe giọng đã biết đó là Hương Dung. Chỉ lần cảm nhận âm sắc, ngữ điệu, đã có thể hình dung được các nét biểu cảm của nữ diễn viên. Bằng trải nghiệm và sự thông minh sắc sảo, Hương Dung đã tự rèn luyện, tích lũy cho mình những vốn liếng sâu sắc liên quan đến đài từ, kỹ thuật nhả chữ, khả năng diễn đạt các sắc thái tình cảm và hành động kịch qua ngôn ngữ. Bà lại được trời cho một giọng nói tròn trịa, mềm mại và trong sáng. Thiên thời, địa lợi, nhân hòa. Có ba yếu tố ấy, thành công là điều chắc chắn. Và Hương Dung đã ghi dấu ấn trong lĩnh vực lồng tiếng, là một diễn viên xuất sắc, một người truyền thụ  đầy tâm huyết với lớp trẻ.

Trong sâu thẳm, một vai diễn lớn với đầy đủ hỉ nộ ái ố vẫn là ước mơ mà Hương Dung chưa được thử sức. Một lần được trở lại sân khấu và bùng cháy với tất cả năng lượng, đam mê cũng là một giấc mơ đẹp đầy tiếc nuối.