Việt Nam đang trong Tuần lễ biển và hải đảo (01- 08/6). Đây là dịp Việt Nam khẳng định tiềm lực lớn về kinh tế biển và thể hiện quyết tâm phát triển toàn diện ngành nghề biển, bảo vệ tài nguyên môi trường vùng biển, đảo bền vững. Tuần lễ diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang phấn đấu hoàn tất việc sáp nhập tỉnh trước ngày 15/8 tới. Đây không chỉ là “tái cấu trúc” địa giới hành chính, mà còn là cơ hội vàng để kiến tạo những không gian phát triển mới, theo hướng biển.

Việt Nam có nhiều tiềm năng trong vận tải hàng hóa đường biển - Ảnh: TTXVN

Việc định hướng sáp nhập các tỉnh, thành theo hướng biển là tiền đề quan trọng để kết nối, hội nhập, đưa đất nước phát triển.

Sau sáp nhập, gần 62% tỉnh, thành phố giáp biển

Việt Nam hiện có 63 tỉnh, thành, trong đó có 28 tỉnh thành ven biển trải dọc từ Bắc vào Nam. Tổng chiều dài đường bờ biển khoảng 3.260km.

Với việc sáp nhập từ 63 tỉnh, thành còn 34 tỉnh, thành, dự kiến Việt Nam sẽ có 21 tỉnh, thành phố giáp biển. Như vậy, tỉ lệ địa phương giáp biển tăng lên từ 28/63 (44%) lên 21/34 (gần 62%).

Nhiều năm qua, Việt Nam đã chú trọng phát triển kinh tế biển nhưng chưa khai thác được hết tiềm năng. Vì vậy, việc sáp nhập các tỉnh, thành đã chú trọng hơn đến vấn đề này.

Định hướng sáp nhập tỉnh, thành nhằm tạo không gian phát triển hướng biển rất quan trọng với Việt Nam.

Tại cuộc gặp cán bộ lão thành cách mạng tại khu vực miền Nam (21/4/2025), Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh việc sắp xếp các đơn vị hành chính theo hướng tận dụng tối đa không gian biển để kích hoạt liên thông núi rừng-đồng bằng-biển đảo. Điều này nhằm hỗ trợ các địa phương cùng nhau phát triển, tạo động lực mới để một số tỉnh có thể trở thành thành phố trực thuộc trung ương, trung tâm kinh tế lớn trong tương lai gần.

Trong khi đó, theo nhiều chuyên gia, việc kết nối các tỉnh, đặc biệt là các tỉnh ở vùng cao nguyên miền Trung như Tây Nguyên với các địa phương ven biển, phù hợp với bối cảnh phát triển tích hợp hiện nay, để hình thành trục kết nối Đông - Tây, kết nối giữa miền biển với miền núi, giữa đồng bằng với cao nguyên như đang thực hiện là cần thiết.

Nhiều bãi biển trong nước thu hút du khách trong nước và quốc tế - Ảnh: TTXVN

Ở phía Đông của Vùng đồng bằng sông Cửu Long, các tỉnh Trà Vinh, Vĩnh Long, Bến Tre sau sáp nhập sẽ có diện tích tự nhiên rất lớn, dân số khá đông và mở ra không gian phát triển về phía biển. Ông Nguyễn Quỳnh Thiện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh, cho rằng: "Thực hiện chủ trương sáp nhập 03 tỉnh sẽ tạo điều kiện mở ra không gian phát triển lớn hơn nữa cho tỉnh Vĩnh Long mới. Trong đó riêng tỉnh Trà Vinh sẽ đóng góp rất quan trọng vào kinh tế biển. Theo đánh giá của Viện Năng lượng, công suất điện gió của Trà Vinh là trên 24.000 MW. Công suất này có thể thực hiện các dự án tạo thành chuỗi kinh tế tuần hoàn, kinh tế chuyển đổi xanh trong tương lai”.

Điều phối liên ngành để phát triển bền vững kinh tế biển

Để phát triển kinh tế biến, ngoài lợi thế khi sáp nhập một số tỉnh, thành để tạo không gian rộng lớn, Chính phủ Việt Nam cũng đang đẩy mạnh triển khai Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Chiến lược). Chiến lược đã được triển khai 7 năm, tập trung vào các ngành kinh tế biển chủ đạo, như: du lịch - dịch vụ biển, kinh tế hàng hải, khai thác dầu khí, thủy sản, năng lượng tái tạo…Tuy nhiên, trong số 169 đề án, dự án, nhiệm vụ được Chính phủ giao cho các bộ, ngành và 28 tỉnh, thành phố có biển, đến nay mới chỉ có 35 nội dung đang được triển khai, tương đương 20,7%.

Do vậy,  Việt Nam sẽ thiết lập cơ chế điều phối liên ngành, liên vùng. Theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đây là nền tảng để quản lý, khai thác tổng hợp tài nguyên biển. Trên cơ sở này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất cơ chế giải quyết xung đột phát triển, lựa chọn phương án dựa trên các tiêu chí trụ cột là: hiệu quả môi trường, kinh tế và khả năng tạo việc làm… để phát triển kinh tế biển. Ủy ban Chỉ đạo quốc gia về thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển tập trung giải quyết các xung đột mang tính chất liên tỉnh, liên vùng hoặc liên quan tới dự án trọng điểm quốc gia, hoặc các vấn đề ở tầm quốc tế.

Vị trí địa lý gần tuyến hàng hải quốc tế, cùng với lợi thế tự nhiên của Biển Đông là điều kiện rất thuận lợi để Việt Nam phát triển kinh tế biển, gắn kết giao thương, bảo vệ chủ quyền và nâng cao vị thế quốc gia. Việc sáp nhập một số tỉnh, thành theo hướng tận dụng tối đa không gian biển cùng với việc đẩy mạnh thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam, sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ để Việt Nam mạnh, giàu từ biển.