Từ ngày 10/12, Australia trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấm người dùng dưới 16 tuổi tham gia mạng xã hội. Theo các chuyên gia công nghệ và pháp lý, đây có thể là khởi đầu cho một xu hướng được áp dụng tại nhiều quốc gia khác trên thế giới trong thời gian tới.

Ảnh minh hoạ: REUTERS/Edgar Su

Theo quy định có hiệu lực từ 10/12 của chính phủ Australia, các nền tảng mạng xã hội, như: Facebook, Instagram và TikTok phải gỡ bỏ toàn bộ tài khoản của người dùng dưới 16 tuổi tại nước này hoặc đối mặt với mức phạt lên tới 49,5 triệu AUD (32 triệu USD). Quy định này sẽ tác động trực tiếp đến khoảng 350.000 người dùng Instagram và 150.000 tài khoản Facebook ở độ tuổi 13-15 tại Australia. Hôm 04/12, "gã khổng lồ" công nghệ Meta (Mỹ) cho biết bắt đầu quá trình xóa người dùng dưới 16 tuổi khỏi Instagram, Threads và Facebook. Trước đó, Meta cho hay hãng sẽ gửi thông báo đến người dùng 13-15 tuổi về việc chuẩn bị bị khóa tài khoản, đồng thời ngừng cho phép tạo tài khoản mới dưới 16 tuổi, kèm thông báo rằng họ có thể sử dụng lại tài khoản “nguyên trạng” khi đủ 16 tuổi.

Với quyết định trên, Australia trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấm người dùng dưới 16 tuổi tham gia mạng xã hội. Dù còn gây tranh cãi nhưng chính phủ Australia khẳng định đã hành động đúng trước khi quá muộn. Ủy viên An toàn trực tuyến của Australia, bà Julie Inman Grant nhấn mạnh các mạng xã hội và các công cụ công nghệ hiện nay khiến ngay cả người dùng trưởng thành cũng bị thao túng và áp đặt nên các chính phủ phải hành động kiên quyết để bảo vệ trẻ em. Bà cũng cho rằng quy định của Australia sẽ sớm được nhiều nước làm theo.

Bà Julie Inman Grant, Ủy viên An toàn trực tuyến của Australia. Nguồn: REUTERS

“Tôi luôn cho rằng quy định này là quân cờ domino đầu tiên, và đó là lí do các công ty công nghệ phản đối. Họ phản đối một cách quyết liệt và một trong số các công ty đó, thay vì áp dụng quy định đảm bảo độ tuổi, lại dành thời gian cho việc vận động Ủy ban châu Âu”.

Chia sẻ đánh giá này, chuyên gia về bảo mật dữ liệu Stephen Wilson (Australia)  cũng cho rằng nhiều quốc gia khác đang nhìn vào cách Australia áp dụng quy định hạn chế độ tuổi để có thể áp dụng tương tự.

“Australia nay đã có một vũ khí mới và thế giới đang nhìn xem Australia sẽ dùng vũ khí mới này để xử lý ra sao các vấn đề không thể chối bỏ mà một vài nền tảng số đem lại. Tôi nghĩ dần dần các nhà làm luật sẽ ủng hộ quy định này và tìm kiếm những vi phạm rõ ràng hơn và trừng phạt chúng”.

Thông báo trên Facebook và Instagram hiển thị trên điện thoại di động khi Meta chuẩn bị cho luật mới cấm người dùng dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội tại Australia. Ảnh minh hoạ: REUTERS/Hollie Adams

Theo nhiều chuyên gia công nghệ, sau Australia, một số quốc gia có thể sớm đưa ra quy định tương tự, trong đó có nước láng giềng New Zealand và một số nước Liên minh châu Âu (Hà Lan, Bỉ…). Trước đó, hôm 27/11, Nghị viện châu Âu (EP) cũng đã thông qua Nghị quyết kêu gọi áp đặt độ tuổi tối thiểu khi tham gia các mạng xã hội. Theo Nghị quyết của EP, các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) được khuyến khích xây dựng quy định chung cấm trẻ em dưới 13 tuổi tham gia các nền tảng mạng xã hội và hạn chế trẻ em dưới 16 tuổi (13-15 tuổi) chỉ được tham gia các nền tảng mạng xã hội với sự cho phép của cha mẹ hoặc người giám hộ. Ủng hộ Nghị quyết này, bà Christel Schaldemose, nghị sĩ EP người Đan Mạch, thuộc Liên minh Xã hội và Dân chủ cấp tiến, nhận định: “Chúng ta đang ở giữa một cuộc thử nghiệm, nơi các tập đoàn công nghệ khổng lồ được tiếp cận không giới hạn với con em chúng ta và những người trẻ nhiều giờ mỗi ngày mà không có bất kỳ sự giám sát nào. Không ai có thể làm ngơ trước các tác động mà các màn hình gây ra cho con em chúng ta và những người trẻ”.

Dù xu hướng ủng hộ giới hạn độ tuổi tham gia các nền tảng mạng xã hội đang gia tăng, giới chuyên gia công nghệ cũng cảnh báo một số trở ngại về mặt kỹ thuật, đặc biệt là việc xác định chính xác độ tuổi. Tại Australia, Meta khuyến cáo những người dùng bị khóa nhầm tài khoản có thể xác minh tuổi bằng cách tự quay video hoặc cung cấp giấy tờ tùy thân. Meta cho biết tập đoàn này cam kết tuân thủ luật pháp Australia, nhưng kêu gọi các cửa hàng ứng dụng phải chịu trách nhiệm kiểm tra độ tuổi thay vì các nền tảng mạng xã hội.

Theo Meta, Chính phủ Australia nên yêu cầu các cửa hàng ứng dụng xác minh độ tuổi và xin phép phụ huynh bất cứ khi nào thanh thiếu niên dưới 16 tuổi tải xuống ứng dụng. Sau đó, các nền tảng mạng xã hội có thể sử dụng thông tin độ tuổi đã được xác minh này để đảm bảo thanh thiếu niên có những trải nghiệm phù hợp với lứa tuổi. Giáo sư về trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu Trường Đại học La Trobe, ông Daswin de Silva cho rằng việc xác định độ tuổi chính xác có thể khiến tạo ra các gián đoạn trong dịch vụ của các nền tảng công nghệ và có thể phải cần 6 tháng để các nền tảng chia sẻ công nghệ và đồng bộ hóa dịch vụ xác minh độ tuổi.

Trong khi đó, một số nền tảng tiếp tục phản đối quy định giới hạn độ tuổi. YouTube đã lên tiếng chỉ trích lệnh cấm mạng xã hội của Meta. Gã khổng lồ phát trực tuyến video cho biết luật mới sẽ khiến thanh thiếu niên Australia "kém an toàn hơn" vì trẻ em dưới 16 tuổi vẫn có thể truy cập trang web mà không cần tài khoản nhưng sẽ mất các tính năng của YouTube, bao gồm cả bộ lọc an toàn. Ngoài ra, một số chuyên gia tâm lý cũng lo ngại việc cấm trẻ em dưới 16 tuổi tham gia mạng xã hội có thể tác động tiêu cực đến các trẻ em ở các vùng khó khăn, nơi mạng xã hội là phương tiện kết nối thông dụng nhất.