Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. Để hiện thực hóa mục tiêu chiến lược này, việc huy động trí tuệ, kinh nghiệm và nguồn lực của hơn 6 triệu người Việt Nam ở nước ngoài là một yêu cầu mang tính đột phá. Tiến sĩ Trần Hải Linh, kiều bào tại Hàn Quốc, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trân Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân & Đầu tư Việt Nam - Hàn Quốc (VKBIA), trả lời phỏng vấn phóng viên Đài TNVN về đề xuất một số giải pháp nhằm hình thành hệ sinh thái trí tuệ Việt Nam toàn cầu, gắn kết chặt chẽ kiều bào với các ngành, địa phương và chuỗi giá trị nội địa.

TS. Trần Hải Linh, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trân Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân & Đầu tư Việt Nam - Hàn Quốc (VKBIA)

Phóng viên: Thưa ông, ông nhìn nhận như thế nào về ý nghĩa chiến lược của việc huy động trí tuệ Việt Nam toàn cầu trong bối cảnh hiện nay?

TS Trần Hải Linh: Tôi cho rằng việc huy động trí tuệ Việt toàn cầu cần phải được xác định là một trong những động lực chiến lược trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, đặc biệt khi Đại hội XIV đặt mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. Đây không chỉ là bài toán nhân lực mà còn là bài toán kết nối trí thức, tiêu chuẩn, công nghệ và nguồn lực quốc tế vào các chuỗi giá trị nội địa nhằm tạo ra giá trị gia tăng cao và sức cạnh tranh bền vững cho nền kinh tế.

Kiều bào tham dự hội nghị tổng kết 5 năm triển khai Đề án “Huy động người Việt Nam ở nước ngoài tham gia giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm và các kênh phân phối hàng Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2020-2024”.

Tôi đề xuất cần đưa mục tiêu rõ ràng về hệ sinh thái trí tuệ Việt Nam toàn cầu, vượt lên trên khái niệm thu hút chuyên gia Việt kiều đơn lẻ.

Phóng viên: Ông có thể phân tích sâu hơn về các lĩnh vực và mô hình liên kết trọng tâm nào mà ông tin rằng sẽ mang lại hiệu quả đột phá khi áp dụng trí tuệ kiều bào vào thực tiễn phát triển của đất nước?

TS Trần Hải Linh: Tôi nghĩ cần xây dựng mạng lưới chuyên gia Việt Nam toàn cầu theo từng ngành, từng vùng gắn với chiến lược phát triển của các địa phương. Những lĩnh vực có thể tạo đột phá gồm: Công nghiệp chế biến, chế tạo: kết nối chuyên gia Việt kiều tại các tập đoàn lớn như Samsung, LG, Hyundai, CJ… tại Hàn Quốc để chuẩn hóa công nghệ và chuỗi cung ứng.

Về logistics và thương mại điện tử xuyên biên giới, Việt Nam có thể học hỏi mô hình hải quan điện tử, logistics thông minh như Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc.

Các đại biểu tại chụp ảnh lưu niệm tại không gian trưng bày, giới thiệu văn hóa, du lịch, di sản kiến trúc quy hoạch, sản phẩm OCOP, nông nghiệp của tỉnh Lâm Đồng trong khuôn khổ "Ngày Văn hóa Lâm Đồng tại Hà Nội, năm 2025"

Về lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, ta có thể liên kết chuyên gia Việt kiều từ Hàn Quốc, Israel, Hà Lan, Mỹ nhằm tiêu chuẩn hóa vùng trồng, thương mại hóa nông sản theo chuẩn quốc tế.

Đối với du lịch và dịch vụ chất lượng cao, cần thiết kế sản phẩm mới theo tiêu chuẩn OECD, UNESCO, chuyển đổi số du lịch, quảng bá Việt Nam ra thị trường quốc tế.

Phóng viên: Để những đề xuất mang tính chiến lược này sớm đi vào cuộc sống, ông kiến nghị những cơ chế nào là then chốt để kiều bào có thể tham gia một cách hiệu quả, thực chất và linh hoạt nhất vào các chiến lược phát triển, sau khi các văn kiện được thông qua?

TS Trần Hải Linh: Việt Nam có thể thành lập các hội đồng liên kết chuyên gia Việt Nam toàn cầu theo từng chuyên ngành (công nghiệp công nghệ cao; logistics, thương mại điện tử; nông nghiệp công nghệ cao; chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo; du lịch chất lượng cao), trực thuộc các cơ quan, như: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Khoa học & Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao…

Đoàn đại biểu cấp cao của Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam cùng lãnh đạo Hiệp hội VKBIA cắt băng khai trương Trung tâm Triển lãm Việt - Hàn.

Cần phải mở ra một cơ chế linh hoạt để trí thức và doanh nhân Việt kiều có thể tham gia bằng các hợp đồng chuyên gia ngắn hạn. Có cơ chế cho trí thức Việt kiều thực hiện các mô hình mới, cơ chế chuyển đổi văn bằng, chứng chỉ nhanh theo tiêu chuẩn quốc tế, và quỹ đổi mới sáng tạo xuyên biên giới Việt Nam, ví dụ như Global Innovation Fund, hay cơ chế tài trợ dự án chung giữa Việt Nam và doanh nghiệp nơi kiều bào đang làm việc. Những cơ chế này không chỉ thu hút đầu tư, thu hút nguồn chất xám mà còn giữ chân và kích hoạt năng lượng sáng tạo của trí tuệ Việt Nam toàn cầu.

VKBIA kết nối quảng bá hợp tác địa phương Việt Nam với Hàn Quốc tại Lễ hội Văn hóa - Du lịch Toàn cầu Jeonnam, tổ chức tại Quảng trường Gwanghwamun, thủ đô Seoul (Hàn Quốc).

Tôi cũng đề nghị tập trung vào các ngành có lợi thế so sánh động, như: công nghiệp chế biến chế tạo công nghệ cao, logistics, thương mại điện tử, kinh tế tuần hoàn, AI - bán dẫn và an ninh mạng. Nếu được triển khai đồng bộ, đây sẽ là động lực giúp Việt Nam rút ngắn khoảng cách phát triển và hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước phát triển năm 2045.

Phóng viên: Xin cảm ơn Tiến sĩ Trần Hải Linh.