Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về tội phạm mạng vừa được tổ chức  tại Hà Nội. Công ước Hà Nội khẳng định vai trò, vị thế và uy tín quốc tế của Việt Nam trên trường quốc tế, nhất là quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Liên Hợp Quốc. Vậy Việt Nam cần thực hiện những giải pháp nào để thực thi cam kết trong giai đoạn tới. Sau đây là trao đổi của Phóng viên  Đài Tiếng nói Việt Nam với tiến sĩ Vũ Việt Anh, người Việt tại Vương quốc Anh, chuyên gia nghiên cứu về tội phạm mạng về nội dung này:

Nghe âm thanh tại đây:

PV: Thưa tiến sĩ Vũ Việt Anh, công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng vừa được ký kết ở Hà Nội  theo anh có ý nghĩa như thế nào đối với Việt Nam?

TS Vũ Việt Anh: Tôi nghĩ, Công ước Hà Nội là một cột mốc rất quan trọng, không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với khu vực. Chúng ta biết trong bối cảnh tội phạm mạng ngày càng tinh vi, xuyên biên giới, có các yếu tố chính trị, việc Việt Nam tham gia ký kết một cam kết cùng với cộng đồng quốc tế xây dựng một không gian mạng an toàn, minh bạch và có trách nhiệm có ý nghĩa quan trọng. Trước đây, chúng ta chưa có một khuôn khổ pháp lý toàn cầu thống nhất nên việc hợp tác điều tra tội phạm mạng hay chia sẻ dữ liệu gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, Công ước Hà Nội đã tạo ra một khung pháp lý rõ ràng để chúng ta tham gia vào việc bảo vệ an ninh mạng toàn cầu.

TS Việt Anh cùng Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo tại Đại học Cambridge, Vương quốc Anh (2023). Ảnh: nhân vật cung cấp

PV: Vậy Việt Nam sẽ làm gì để thực thi Công ước này trong tình hình thực tế hiện nay?

TS Vũ Việt Anh: Tôi nghĩ, chúng ta cần chuyển hóa cam kết công ước quốc tế thành hành động cụ thể, bao gồm rà soát khung pháp luật về an ninh mạng, về kiểm soát các công cụ tội phạm mạng thường sử dụng rửa tiền, đó là tiền điện tử, cũng như tăng cường năng lực kỹ thuật của các cơ quan chức năng. Quan trọng hơn là xây dựng văn hóa số an toàn cho người dân, doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tôi nghĩ, chúng ta cần chủ động hơn trong hợp tác quốc tế, không chỉ tiếp nhận hỗ trợ mà còn chia sẻ kinh nghiệm trong tất cả các lĩnh vực ứng phó sự cố và điều tra số.

PV: Việt Nam sẽ có cơ hội gì để triển khai hoạt động này, nhất là khi hàng loạt Nghị quyết ra đời như Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế và Nghị quyết 57 về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số?

TS Vũ Việt Anh: Tôi nghĩ Việt Nam đang ở trong một giai đoạn đặc biệt thuận lợi. Chúng ta đang trong thời kỳ dân số vàng, chúng ta có  hạ tầng số phát triển rất nhanh. Chính phủ cũng có tầm nhìn rõ ràng về chuyển đổi số quốc gia. Chúng ta thấy có những Nghị quyết lớn như Nghị quyết 57 và 59 sẽ tạo điều kiện, tạo nền tảng chính sách rất mạnh giúp cho Công ước Hà Nội không chỉ đứng riêng lẻ mà sẽ bước vào tiến trình đổi mới chung của quốc gia. Nếu tận dụng tốt, tôi nghĩ, Việt Nam vừa có thể đảm bảo an ninh mạng, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo và sẽ là cơ hội tốt để chúng ta không chỉ bắt kịp mà còn có thể đóng góp cho tiêu chuẩn toàn cầu về an toàn và an ninh mạng

TS Việt Anh trình bày nghiên cứu tại hội nghị USENIX Security Symposium ở Seattle, Hoa Kỳ (2025). Ảnh:nhân vật cung cấp

PV: Là một chuyên gia trong lĩnh vực này, đồng thời là người Việt sống ở nước ngoài, anh có những kiến nghị gì trong quá trình triển khai Công ước?

TS Vũ Việt Anh: Theo tôi, quan trọng nhất là tạo được cầu nối giữa chính sách và công nghệ. Tôi nghĩ công ước Hà Nội chỉ thực sự tác động vào cuộc sống khi các nhà lập pháp, các cơ quan quản lý và giới công nghệ cùng nhau hành động. Tôi mong là Việt Nam sẽ đẩy mạnh hợp tác với các trung tâm nghiên cứu, các trường đại học quốc tế để xây dựng được một nguồn nhân lực an ninh mạng chất lượng cao. Về phần mình, tôi đang làm việc trong các dự án nghiên cứu về tội phạm mạng tại Đại học Cambrigde ở Vương quốc Anh và tôi cũng rất mong muốn có thể đóng góp cho đất nước. Ví dụ như thông qua việc tư vấn về chính sách, thông qua lĩnh vực đào tạo các chuyên gia trẻ cũng như kết nối các nhóm nghiên cứu giữa hai bên.

PV: Anh có thể chia sẻ về công việc hiện tại và dự định của mình trong tương lai?

TS Vũ Việt Anh: Hiện tại tôi đang là nhà nghiên cứu tại Trung tâm tội phạm mạng Cambrigde, Vương quốc Anh. Tôi cũng là thành viên của Hội trí thức Việt Nam tại Anh và Cộng hòa Ailen. Tôi đang tập trung nghiên cứu về an ninh mạng, về các hành vi của tội phạm mạng trên không gian số. Trong tương lai, tôi mong muốn được  mở rộng hợp tác với các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp ở Việt Nam để cùng nhau phát triển các giải pháp an toàn số phục vụ cho quá trình chuyển đổi số quốc gia cũng như là sự phát triển của đất nước.

PV: Xin cảm ơn tiến sĩ Vũ Việt Anh về cuộc trao đổi  này.