Là cuộc họp cấp cao đầu tiên của nhóm các nước công nghiệp phát triển – G7 kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại nắm quyền hồi đầu năm nay, Thượng đỉnh G7 diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu do chính sách thuế quan của Mỹ và xung đột địa chính trị ngày càng phức tạp tại nhiều nơi trên thế giới.

Diễn ra từ 15-17/06 tại Kananaskis, bang Alberta, Canada, Hội nghị Thượng đỉnh G7 năm nay là cuộc họp cấp cao G7 đầu tiên của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong nhiệm kỳ 2, đồng thời cũng là Thượng đỉnh G7 đầu tiên của Thủ tướng nước chủ nhà, Mark Carney.

Tầm nhìn của Canada

Trong thông cáo đưa ra hôm 09/06, Văn phòng Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết các ưu tiên hàng đầu của Canada tại Thượng đỉnh G7 năm nay là tăng cường hòa bình và an ninh toàn cầu, bao gồm việc chống lại sự can thiệp của nước ngoài và tội phạm xuyên quốc gia, cải thiện khả năng ứng phó với cháy rừng.

Cụ thể, với mục tiêu xây dựng nền kinh tế vững mạnh hơn, Canada sẽ tìm kiếm các thỏa thuận và hành động phối hợp theo 3 nhiệm vụ cốt lõi. Thứ nhất, bảo vệ cộng đồng và thế giới, tập trung vào tăng cường hòa bình và an ninh, chống lại sự can thiệp của nước ngoài và tội phạm xuyên quốc gia, cải thiện phản ứng chung đối với cháy rừng. Thứ hai, xây dựng an ninh năng lượng và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, theo đó củng cố chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng và sử dụng trí tuệ nhân tạo cũng như lượng tử để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Cuối cùng, đảm bảo quan hệ đối tác trong tương lai – thúc đẩy đầu tư tư nhân xây dựng cơ sở hạ tầng vững chắc hơn, tạo ra việc làm có mức lương cao hơn và mở ra thị trường năng động để doanh nghiệp có thể cạnh tranh và thành công.

Ngoài các chủ đề trên, Thượng đỉnh G7 năm nay sẽ tiếp tục thảo luận về các vấn đề địa chính trị nổi bật khác trên thế giới. Việc nước chủ nhà Canada mời Tổng thống Ukraine, ông Volodymyr Zelensky tham dự Hội nghị cho thấy xung đột Nga-Ukraine sẽ tiếp tục là một trọng tâm thảo luận. Trước đó, tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính G7, diễn ra cuối tháng 5 tại Alberta (Canada), các Bộ trưởng Tài chính G7 cũng đã bàn đến những kịch bản tái thiết Ukraine hậu xung đột và nhiều khả năng sẽ thúc đẩy việc đạt được một thỏa thuận lớn về vấn đề này tại Thượng đỉnh. Điều này cũng phù hợp với tầm nhìn được nước chủ nhà Canada đưa ra khi xây dựng chương trình nghị sự, đó là tương lai của G7 phụ thuộc nhiều vào quan hệ với các đối tác bên ngoài G7 chứ không phải chỉ là trong nội bộ nhóm và G7 cần phải khôi phục lại vai trò trước đây trong nền kinh tế thế giới. Bộ trưởng Tài chính Canada, ông Francois-Philippe Champagne tuyên bố: “Tôi nghĩ đây là thời điểm vô cùng hệ trọng với G7 và thế giới. Nhiệm vụ của chúng tôi là khôi phục ổn định và tăng trưởng. Đây là hai mục tiêu chính của Thượng đỉnh G7”.

Thể hiện cho tầm nhìn trên, ngoài các nguyên thủ các nước G7 (Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Italia, Canada, Nhật Bản), Thủ tướng Canada Mark Carney đã mời lãnh đạo nhiều nước dự Thượng đỉnh G7 năm nay, gồm: Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, Thủ tướng Australia Anthony Albanese, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, Tổng thống Brazil, Luiz Inacio Lula da Silva và Tổng thống Mexico, Claudia Sheinbaum. Đáng chú ý, Canada cũng mời Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tham dự Hội nghị dù hai nước đang trong giai đoạn căng thẳng về ngoại giao. Tuy nhiên, khả năng Thủ tướng Ấn Độ tham dự đang bỏ ngỏ sau vụ tai nạn máy bay thảm khốc hôm 11/06 ở bang Gurajat của nước này.

Đám mây thuế quan

Là cuộc họp cấp cao đầu tiên của G7 có sự tham dự của Tổng thống Mỹ Donald Trump kể từ khi ông Donald Trump trở lại cương vị Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2, Thượng đỉnh G7 năm nay được kỳ vọng sẽ giúp tháo gỡ một trong những vướng mắc lớn nhất hiện nay trong quan hệ giữa các nước thành viên là mâu thuẫn thương mại do chính sách thuế quan của Mỹ. Trước thềm Thượng đỉnh, các quan chức cấp cao Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản đều kỳ vọng các cuộc đối thoại trực tiếp với ông Donald Trump tại Canada sẽ giúp đẩy nhanh quá trình đàm phán, thậm chí có thể hoàn tất luôn một thỏa thuận thương mại mới tại Hội nghị. Kỳ vọng này đặc biệt lớn từ phía Nhật Bản, đối tác kinh tế mà chính Tổng thống Mỹ Donald Trump thừa nhận “đã tiến rất gần đến một thỏa thuận với Mỹ”. Bộ trưởng phục hồi kinh tế và trưởng đoàn đàm phán thương mại Nhật Bản, ông Ryosei Akazawa, cho biết: “Chúng tôi sẽ đề nghị cả hai nhà lãnh đạo (Thủ tướng Nhật và Tổng thống Mỹ) lưu ý đến việc các cuộc đàm phán thuế quan giữa Mỹ và Nhật Bản đã tiến xa đến mức nào. Do đó, Thượng đỉnh G7 là thời điểm chín muồi cho các nhà đàm phán chúng tôi”.

Về phía châu Âu, Thủ tướng Đức Friedrich Merz hôm 12/06 cũng tuyên bố châu Âu mong đợi Mỹ sớm thống nhất đươc một thỏa thuận khung với khối này giống như thỏa thuận thương mại khung mà Mỹ và Trung Quốc đạt được hôm 10/06 tại London (Anh). Tổng thống Mexico, bà Claudia Sheinbaum cũng ra tuyên bố tương tự. Tuy nhiên, giới quan sát hoài nghi về khả năng Thượng đỉnh G7 có thể tạo đột phá trong vấn đề thuế quan. Trước đó, tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương các nước G7 hôm 22/05 tại Alberta, Canada, các nước G7 không đạt được kết quả nào trong mục tiêu hạ nhiệt căng thẳng thương mại với Mỹ. Ngay sau cuộc họp này, hôm 23/05 Tổng thống Mỹ Donald Trump còn đe dọa áp thuế 50% với hàng hóa của EU.