Nghe âm thanh bài tại đây:

Sơn tra (hay còn được biết đến với tên gọi dân dã là cây táo mèo) từ lâu đã gắn liền với cuộc sống đồng bào Mông ở bản Nậm Nghiệp, xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La. Đây là vùng đất có rừng sơn tra lớn nhất Việt Nam. Từ lợi thế đó, chính quyền và người dân địa phương đã đưa sơn tra từ một cây trồng mang lại sinh kế trở thành sản phẩm du lịch đặc biệt.

Ông Thào A Vạng, bản Nậm Nghiệp, xã Ngọc Chiến chăm sóc vườn cây sơn tra của gia đình. Ảnh: Lê Hạnh/VOV-Tây Bắc

Bản Nậm Nghiệp, nằm ở độ cao 2.000 đến 2.500m, là bản cao nhất Việt Nam, và cũng là thủ phủ của cây sơn tra, với tổng diện tích khoảng 1.260 ha. Vào mùa hoa sơn tra, từ cuối tháng 2 đến tháng 3, nơi đây mời gọi du khách bởi bức tranh hùng vĩ mà nên thơ với hàng nghìn ha sơn tra nở hoa trắng muốt, phủ khắp núi đồi Tây Bắc.

Từ năm 2024, lần đầu tiên tỉnh Sơn La tổ chức lễ hội Sơn tra. Đến nay, sau 2 lần tổ chức, sự kiện này đã góp phần thu hút đông đảo khách du lịch về với miền sơn cước Ngọc Chiến, ước tính khoảng 50.000-200.000 lượt khách/năm. Đến bản Nậm Nghiệp, du khách sẽ được hòa mình vào không gian của miền cổ tích.

Khung cảnh bình yên của bản làng nằm xen lẫn rừng hoa khoe sắc. Ảnh: Lê Hạnh/VOV-Tây Bắc

"Tôi rất vui khi lần đầu tiên được đến với Nậm Nghiệp mùa hoa sơn tra. Nơi này tràn ngập sắc hoa màu trắng và những lễ hội với sự tham gia của bà con trong những bộ quần áo dân tộc sặc sỡ. Những lễ hội như thế này cần được tổ chức thường xuyên để cho mọi người biết đến Ngọc Chiến, biết đến mùa hoa sơn tra và đẩy mạnh hơn du lịch bản xứ."

"Quãng đường đi xe vào đây, ngay khi gặp những cây đầu tiên, tôi đã thấy rất đẹp rồi. Càng đi sâu vào trong, càng gặp nhiều cây hơn, cây sơn tra phủ trắng bản làng. Rất đẹp!"

Theo đồng bào Mông nơi đây, cây sơn tra đã xuất hiện ở đây từ nhiều năm trước với gần 800 ha là cây cổ thụ có tuổi đời từ 300 - 500 năm. Sau này, người dân mở rộng vùng trồng sơn tra với mục đích vừa giữ đất rừng, vừa thu hoạch quả để phát triển kinh tế, tăng thêm thu nhập.

Cây sơn tra từ sinh kế trở thành sản phẩm du lịch độc đáo, riêng có của miền cổ tích Ngọc Chiến. Ảnh: Lê Hạnh/VOV-Tây Bắc

Ông Thào A Vạng, người dân bản Nậm Nghiệp, cho biết:"Trước kia, cây táo mèo mang lại thu nhập nhờ bán quả. Sau đó thấy hoa cây táo mèo cổ thụ này rất đẹp, rất ấn tượng, có rất nhiều người ở Hà Nội đến đây nói rằng thấy cây táo mèo hoa rất đẹp nên mới lên đây. Từ đó, tôi nghĩ rằng tại sao mình không làm du lịch?"

Từ loại cây xóa đói giảm nghèo, sơn tra ngày nay mang thêm nguồn thu mới cho người dân thôn bản nhờ bà con phát triển du lịch cộng đồng gắn với cây sơn tra. Nhiều người dân bản vốn chỉ quen nương rẫy cũng đã học cách tạo sinh kế bền vững từ cây sơn tra. Các gia đình cũng bắt đầu có thêm nguồn thu các dịch vụ du lịch trải nghiệm mùa hoa sơn tra. Đến với xứ sở hoa sơn tra, du khách không chỉ được thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn được trải nghiệm nếp sống, bản sắc văn hóa của đồng bào vùng cao và được thưởng thức các món ăn dân tộc đặc trưng nơi đây.

"Bây giờ bà con đã biết hoa sơn tra là 1 loại hoa rất quý. Thứ nhất, có hoa giúp thu hút khách du lịch. Thứ 2, có thêm thu nhập từ bán quả sơn tra."

"Khách dần dần lên nhiều hơn.Bà con trong bản dần dần tiến lên phát triển du lịch."

Ngoài việc ngắm những cây sơn tra cổ thụ bung hoa trắng muốt, du khách còn có cơ hội trải nghiệm bản sắc văn hoá của đồng bào Mông vùng cao. Ảnh: Lê Hạnh/VOV-Tây Bắc

Để có được những rừng sơn tra bừng sáng giữa đại ngàn hôm nay, cấp uỷ, chính quyền địa phương đã đồng hành với bà con trong suốt hành trình thay đổi tư duy, cách làm. Cán bộ xã thường xuyên về bản, cùng làm, cùng hướng dẫn người dân cách trồng, chăm sóc sao cho cây sai hoa, đậu quả; từ cải tạo vườn sơn tra thành điểm tham quan, trải nghiệm; cho đến cách làm dịch vụ lưu trú, quán ăn, du lịch... đáp ứng nhu cầu của du khách nhưng cũng giữ được bản sắc văn hoá bản địa.

Theo báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Ngọc Chiến lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, xã phấn đấu đạt tổng lượt khách du lịch là 18.000 lượt người/năm; tổng doanh thu từ hoạt động du lịch khoảng 10,8 tỷ (hơn 411 nghìn USD)/năm.

Để đạt được mục tiêu đã đề ra, ông Nguyễn Minh Tuân, Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Chiến, cho biết ban lãnh đạo xã sẽ tiếp tục động viên, khích lệ nhân dân chung tay giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, từ đó, thúc đẩy du lịch Ngọc Chiến phát triển bền vững: "Thường trực Đảng ủy xã cũng đã nhất trí cao sẽ chú trọng phát triển về du lịch và nông nghiệp. Đây là các thế mạnh của xã. Để làm được điều đó thì rất cần sự quyết tâm, đồng lòng nhất trí của bà con nhân dân và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Chúng tôi tin tưởng xã sẽ thực hiện được mục tiêu này."

Cùng với sự hỗ trợ của chính quyền xã, người dân địa phương cũng dần chủ động hơn trong việc chung tay phát triển quê hương. Anh Kháng A Phình, người dân bản Nậm Nghiệp, xã Ngọc Chiến, cho biết:"Chúng tôi sẽ tiếp tục trồng thêm và tăng diện tích đất trồng cây sơn tra để thứ nhất là giữ rừng, thứ 2 là giữ cho đất không xói mòn, lũ lụt. Cùng với đó, thu hút khách du lịch, giữ không khí mát mẻ, tạo quang cảnh để khách du lịch lên đây, có thêm nhiều khách biết đến bản mình có cây sơn tra."