(VOV5) - Tết Hồ Sự Chà của người Hà Nhì ở Thu Lũm (Lai Châu) gìn giữ trọn vẹn bản sắc truyền thống, tạo điểm nhấn du lịch cộng đồng và trở thành sinh hoạt văn hóa đặc sắc nơi vùng biên.
Tết Hồ Sự Chà của người Hà Nhì ở xã Thu Lũm, tỉnh Lai Châu, là nét văn hóa truyền thống độc đáo, đặc sắc được đồng bào gìn giữ qua nhiều thế hệ. Không chỉ là ngày hội sum vầy, Hồ Sự Chà còn là điểm tựa tinh thần, là sợi dây gắn kết cộng đồng, góp phần vun đắp bản sắc văn hóa dân tộc và mở hướng phát triển du lịch cộng đồng ở địa phương.
Nghe âm thanh tại đây
Với người Hà Nhì nơi đây, Tết cổ truyền Hồ Sự Chà thường được tổ chức vào ngày Thìn đầu tiên của tháng 10 Âm lịch. Năm nay do có tháng nhuận nên lịch ăn tết được tổ chức sớm hơn một tháng và đây cũng là dịp mùa màng đã thu hoạch xong, mọi người có thời gian sum họp, nghỉ ngơi. Ngay từ sáng sớm, bản Ka Lăng, xã Thu Lũm, tỉnh Lai Châu, rộn rã tiếng nhạc, tiếng cười nói.
 Đàn ông Hà Nhì rất khéo léo tạo nên sản phẩm phục vụ đời sống. Ảnh: Khắc Kiên/VOV-Tây Bắc |
Trên những nếp nhà trình tường, khói bếp lan tỏa, mùi bánh dày thơm nức hòa cùng hương men rượu ngô. Bà Ly Xạ Pu, ở bản Ka Lăng, chia sẻ: "Đến Tết Hồ Sự Chà, bà con chúng tôi dọn dẹp nhà cửa, làm bánh dày, mổ lợn, cúng tổ tiên. Mỗi nhà đều làm mâm cỗ có thịt, rượu, bánh và thắp hương tạ ơn trời đất, cảm ơn tổ tiên đã phù hộ cho mùa màng tốt tươi, con cháu mạnh khỏe. Tết là dịp để con cháu ở xa về sum họp, người Hà Nhì vui lắm."
Tết cổ truyền năm nay còn được gắn với ngày hội văn hóa các dân tộc ở địa phương trở thành ngày hội văn hóa đặc sắc. Trong trang phục truyền thống rực rỡ, phụ nữ Hà Nhì tụ tập thêu váy áo, còn cánh đàn ông rộn ràng bên cuộc thi bắn nỏ, kéo co, ném pao. Nhiều trò chơi dân gian được tổ chức ngay sân của bản, thu hút đông đảo du khách và bà con tới từ các bản tham gia.
 Để có cái tết đủ đầy hơn, trước đó phụ nữ Hà Nhì thường tự may cho mình bộ trang phục đẹp nhất để diện tết. Ảnh: Khắc Kiên/VOV-Tây Bắc |
Ông Chu Té Hừ, ở bản Mé Gióng, chia sẻ: "Trước Tết, nhà tôi đã chuẩn bị lợn và để đúng đến ngày mùng 1 mổ. Sau khi mổ lợn thì gia đình lấy gan, để xem mùa màng của năm tới như thế nào. Trong những ngày Tết, gia đình chuẩn bị cỗ, mời các bạn bè, anh em gần xa đến chơi, cũng như để đón các du khách về chung vui cùng gia đình."
Tham gia Tết cổ truyền Hồ Sự Chà, ông Nguyễn Văn Bình, du khách đến từ tỉnh Nghệ An, chia sẻ: "Chúng tôi vào đây được cảm nhận không khí tết và tình cảm rất là thân thương của bà con người Hà Nhì. Bà con cùng nhau chuẩn bị nhưng bữa cơm tết, đón những người con đi xa trở về để ăn tết. Chúng tôi được chứng kiến những vòng xòe cùng những tình cảm ấm áp của bà con. Tôi cũng mong một dịp gần nhất sẽ quay trở lại đây để cảm nhận không khí tết tuyệt vời như thế này thêm lần nữa."
 Những mâm cỗ đủ đầy đầu năm đón khách và chúc tụng nhau một năm mới bình an. Ảnh: Khắc Kiên/VOV-Tây Bắc |
Tết Hồ Sự Chà không chỉ là ngày hội sum vầy, mà còn trở thành điểm nhấn du lịch độc đáo của vùng biên Lai Châu. Người dân tại các bản làng người Hà Nhì coi tết cổ truyền của dân tộc mình là một “báu vật” nội tại để người dân phát triển kinh tế, xã hội.
Ông Nguyễn Trường Giang, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Thu Lũm, cho biết xã Thu Lũm đã xác định “giữ gìn bản sắc văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng” là mục tiêu trong giai đoạn 2025 – 2030. Vì vậy, việc giữ gìn kiến trúc nhà truyền thống, phong tục tập quán và phát triển các sản phẩm đặc trưng, như: rượu ngô, bánh dày, thổ cẩm để thu hút du khách: "Ban Chỉ huy Bội đội Biên phòng tỉnh cũng đã cử bộ đội biên phòng địa bàn tham gia sinh hoạt Đảng với các chi bộ xã. Đây là yếu tố quan trọng trong việc tuyên truyền bà con nhân dân bảo tồn bản sắc văn hóa, gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Đặc biệt, Tết cổ truyền như thế này là dịp để bà con giao thoa và sau này hai bên trao đổi, tìm hiểu, hiểu biết lẫn nhau về bản sắc văn hóa của mỗi địa phương."
 Xem gan lợn đầu năm để nhận định mùa màng năm sau là truyền thống của người Hà Nhì. Ảnh: Khắc Kiên/VOV-Tây Bắc |
Giữa tiếng trống, tiếng chiêng hòa cùng tiếng suối chảy róc rách, giữa hương rượu ngô và mùi bánh dày thơm nức, người Hà Nhì ở xã Thu Lũm gửi gắm vào Tết Hồ Sự Chà niềm tin vào một năm mới yên vui, đủ đầy. Nơi đầu nguồn sông Đà, xuân biên cương về sớm, mang theo sắc màu văn hóa Hà Nhì mộc mạc mà bền sâu, như chính tình người nơi cực Tây Tổ quốc.