(VOV5) - Với tài năng đáng kinh ngạc, kiến trúc sư Martin Rajniš luôn mang lại cho công chúng những điều ngạc nhiên, bất ngờ. Ông đã dành cả cuộc đời của mình để phá vỡ mọi nguyên tắc áp đặt trong kiến trúc.
 Kiến trúc sư Martin Rajniš - Nguồn ảnh: ĐSQ CH Séc tại Việt Nam |
Vào đầu tháng 4, kiến trúc sư Martin Rajniš có chuyến thăm Việt Nam cùng đồng nghiệp, kiến trúc sư David Kubík. Trong khuôn khổ chuyến thăm, từ 7-9/4, hai kiến trúc sư tham gia các buổi gặp gỡ với Hội Kiến trúc sư Việt Nam và Hội Nội thất Việt Nam, tổ chức tọa đàm kiến trúc tại Đại sứ quán Cộng hòa Séc và giao lưu với sinh viên, giảng viên tại Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Đây là dịp để Martin Rajniš trực tiếp giới thiệu các công trình tiêu biểu của mình, đồng thời chia sẻ những quan điểm về kiến trúc tới giới chuyên môn cũng như công chúng Việt Nam. Bên cạnh đó, mục tiêu của chuyến thăm còn nhằm tái khởi động cuộc đối thoại, giao lưu và trao đổi giữa giới kiến trúc sư Cộng hòa Séc và Việt Nam.
Nghe âm thanh bài tại đây:
 Ngài Đại sứ Hynek Kmoníček (trái) và kiến trúc sư Martin Rajniš trước giờ tọa đàm - Ảnh: Ades Lighting. |
Tại cuộc tọa đàm kiến trúc của kiến trúc sư Martin Rajniš cùng giới kiến trúc sư Việt Nam ở Đại sứ quán Cộng hòa Séc tại Hà Nội, Đại sứ Séc tại Việt NamHynek Kmoníček chia sẻ: "Kiến trúc sư Martin Rajniš rất có tiếng ở Cộng hòa Séc. Ông đã rất nổi tiếng với 50 năm kinh nghiệm trong ngành kiến trúc của mình. Nếu có một điều đặc biệt mà tôi muốn chia sẻ về kiến trúc sư của chúng tôi: thì ông không chỉ là một kiến trúc sư tài năng mà còn là một người luôn phá vỡ những quy tắc và luôn mong muốn sự tự do."
Theo Đại sứ Hynek Kmoníček: "với tài năng đáng kinh ngạc, kiến trúc sư Martin Rajniš luôn mang lại cho công chúng những điều ngạc nhiên, bất ngờ. Ông đã dành cả cuộc đời của mình để phá vỡ mọi quy luật, mọi nguyên tắc áp đặt trong kiến trúc."
Martin Rajniš đã luôn luôn đổi mới, luôn thay đổi mọi định kiến, nói một cách hài hước như ngài Đại sứ thì “điều duy nhất Martin Rajniš tuân thủ là những định lý về toán học, về vật lý”.
 Tháp quan sát Doubravka XIV tại Cộng hoà Séc do Martin Rajniš thiết kế năm 2018 (Nguồn: ĐSQ CH Séc tại Việt Nam) |
Với những đóng góp xuất sắc cho kiến trúc thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển bền vững, Martin Rajniš đã được trao Giải thưởng Kiến trúc Bền vững Toàn cầu (Global Award for Sustainable Architecture) vào năm 2014, do Quỹ Locus, Pháp trao tặng.
Tại cuộc gặp gỡ với cử tọa Việt Nam, kiến trúc sư Martin Rajniš chia sẻ, trong những năm đầu sự nghiệp, ông tập trung vào những kiến trúc công nghệ cao, từng thiết kế những tòa nhà hiện đại, những công trình đô thị lớn, nơi sự kết hợp giữa thẩm mỹ và công năng được thể hiện rõ qua các vật liệu kính và thép.
Nhiều công trình trong số này đã được trao các giải thưởng kiến trúc. Tuy nhiên, từ sau năm 2000, ông chuyển hướng tìm cảm hứng thiết kế từ thiên nhiên, và bắt đầu kiến tạo nên những công trình bằng gỗ, thường nằm giữa không gian thiên nhiên rộng lớn.
Bằng sự hài hước, hóm hỉnh rất duyên dáng, kiến trúc sư Martin Rajniš đã giới thiệu với giới kiến trúc sư Hà Nội, về hành trình đến với kiến trúc bằng gỗ của ông, giai đoạn quan trọng nhất trong sự nghiệp và định danh Martin Rajniš trong làng kiến trúc thế giới.
Những kiến trúc gỗ tinh xảo của ông vượt qua khuôn mẫu thông thường, là những công trình mà ông nói đùa là đều “không được cấp phép”.
 Quang cảnh buổi diễn thuyết và tọa đàm Thời đại gỗ KTS Martin Rajniš. - Ảnh: P.Hà |
Martin Rajniš cho biết, ông thay đổi khi trải nghiệm và say mê vẻ đẹp của tự nhiên. Những cồn cát Sahara, những cánh rừng châu Phi, cuộc sống của các bộ lạc bản địa…, vẻ đẹp giản dị không tô vẽ của thiên nhiên tác động đến cách thức ông nhìn nhận lại về thế giới nói chung và về kiến trúc trong thế giới đó. Những ý tưởng về vật liệu kiến trúc bằng gỗ, về sự thân thiện với môi trường, đã đến với Martin Rajniš khi lần đầu ông tận mắt thấy những căn nhà gỗ cheo leo tại Phi châu.
Thiết kế của Martin Rajniš tối giản, tối ưu hóa công năng, đặc biệt ấn tượng về góc độ kỹ thuật xây dựng bằng gỗ, “nổi bật bởi vẻ đẹp, sự tinh nghịch, sáng tạo và sự hòa quyện với thiên nhiên, đồng thời thể hiện sự tôn trọng những quy luật tự nhiên”
 Dům v O boře tại Cộng hòa Séc được Martin Rajniš thiết kế năm 2012 (Nguồn ảnh: ĐSQ CH Séc tại Việt Nam). |
"Chúng tôi không dùng một cái đinh nào. Cách xếp những thanh gỗ ngang dọc so le giúp không gian ở ngoài liên kết với không gian trong nhà. Ngủ trong không gian này rất dễ chịu. Chi phí xây một ngôi nhà gỗ như vậy có chi phí bằng 1/10 ngôi nhà có cùng diện tích." - Martin Rajniš cho biết.
Giai đoạn “gỗ” này được phản ánh trong cuốn sách Huť Architektury, cũng được giới thiệu trong buổi diễn thuyết và tọa đàm “Thời đại gỗ của KTS. Martin Rajniš”, thuộc khuôn khổ ECAP - Chuỗi tọa đàm kiến trúc được tổ chức dưới sự bảo trợ của Đại sứ quán Cộng hòa Séc, Trung tâm Séc, Hội Kiến trúc Sư Việt Nam phối hợp cùng Hội nội thất Việt Nam, Văn phòng kiến trúc Séc – Việt ODDO và Kiến Việt Media.
 Trong khuôn khổ buổi tọa đàm, ngày 8/4/2025, triển lãm "Thời Đại Gỗ của Kiến trúc sư Martin Rajniš" khai mạc do đơn vị thiết kế Kiến Việt thực hiện, đã giới thiệu các công trình kiến trúc đặc sắc của ông, đặc biệt là những công trình sử dụng vật liệu gỗ, nhằm khẳng định tầm quan trọng của tính bền vững và sự hòa hợp giữa kiến trúc và thiên nhiên. - Ảnh: Ades Lighting |
"Các tác phẩm này không chỉ phản ánh sự sáng tạo và tinh thần tiên phong trong thiết kế mà còn là lời nhắc nhở về vai trò của vật liệu gỗ trong kiến trúc hiện đại. Những tác phẩm này vừa là bài học, vừa là lời gợi ý thiết thực đối với những kiến trúc sư Việt khi thực hiện các công trình kiến trúc bằng gỗ."
 Hình ảnh tác phẩm của KTS Martin Rajniš tại triển lãm - Ảnh: Ades Lighting |
Theo Đại sứ quán Cộng hòa Séc tại Việt Nam, thì: “Ngoài việc giới thiệu một trong những nhân vật nổi bật và độc đáo nhất, bậc thầy của kiến trúc Séc đến với công chúng Việt Nam, chuyến thăm của kiến trúc sư Martin Rajniš còn mang một ý nghĩa lớn – góp phần tái kết nối mối quan hệ từng rất khăng khít giữa các kiến trúc sư Séc và Việt Nam, vốn bị gián đoạn sau năm 1989.
Trong nỗ lực lấp đầy khoảng trống này trong quan hệ Séc – Việt, Đại sứ quán Cộng hòa Séc Việt Nam cùng Trung tâm Séc đã và đang tích cực tạo ra các cơ hội giao lưu, truyền cảm hứng và học hỏi lẫn nhau giữa giới kiến trúc sư hai quốc gia.”
Kiến trúc sư Martin Rajniš là một trong những nhân vật nổi bật nhất trong ngành kiến trúc Séc, đồng sáng lập của Hội Kiến trúc sư Cộng hòa Séc và xưởng kiến trúc Huť Architektury.
Một số công trình kiến trúc nổi tiếng nhất của ông như là: Bưu điện trên đỉnh núi Sněžka – Cộng hòa Séc, các tòa tháp quan sát Bára, Ester, Doubravka XIV, Máminka, Závist, và Khinh khí cầu Gulliver.