Nghe âm thanh bài tại đây: 

Giữa nhịp sống hiện đại của Hà Nội vẫn có những khoảnh khắc lắng đọng, nơi nghệ thuật kể lại câu chuyện của thời gian. Tháng 11 này, câu chuyện ấy được kể bằng ánh sáng – qua Biennale Nhiếp ảnh quốc tế Photo Hanoi ’25, sự kiện văn hóa hai năm một lần quy tụ hơn 170 nghệ sĩ, giám tuyển và chuyên gia từ 21 quốc gia.

Hơn 20 không gian triển lãm mở cửa khắp thủ đô – từ Viện Pháp, Văn Miếu, bờ hồ Hoàn Kiếm đến VCCA hay Complex 01 – biến Hà Nội thành một phòng trưng bày mở. Bên cạnh triển lãm khai mạc “Hoài niệm về những thành phố” tại 22 Hàng Buồm, Photo Hanoi ’25 còn mang đến nhiều triển lãm khác như “Thời gian và những thành phố”, cuộc hội ngộ giữa các nghệ sĩ Việt Nam – Thụy Sĩ, “Chuyển động là nghệ thuật”, nơi nhiếp ảnh kết hợp trình diễn và cảm xúc và cùng nhiều triển lãm ở các chủ đề khác nhau. Photo Hanoi ’25, chính vì vậy, không chỉ là lễ hội nhiếp ảnh, mà là hành trình kết nối ký ức, con người và ánh sáng.

Ông Jonathan Baker – Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam phát biểu tại lễ khai mạc

Ông Jonathan Baker – Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam nhấn mạnh rằng nhiếp ảnh chính là ngôn ngữ kết nối con người vượt qua mọi biên giới. “Thật sự là một vinh dự lớn lao đối với tôi khi được chào đón các bạn đến với Photo Hanoi ’25 – nơi nhiếp ảnh được tôn vinh như một ngôn ngữ phổ quát. Qua nhiều năm, Photo Hanoi đã phát triển từ một tia sáng thành một phong trào văn hóa, nơi các nghệ sĩ và công chúng hội tụ, nơi đường phố và di sản trở thành phòng trưng bày mở. Nhiếp ảnh có một sức mạnh độc đáo – nó ghi lại khoảnh khắc, nhưng đồng thời mở ra vô vàn cách nhìn. Trong không gian hình ảnh chung ấy, chúng ta nhận ra một phần của chính mình và của nhau.”

Từ năm 2021 đến nay, Photo Hanoi đã dần khẳng định vị thế của mình như một trong những sự kiện nghệ thuật đương đại tiêu biểu của Hà Nội, đồng thời là minh chứng cho cam kết của Thủ đô trong Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo của UNESCO.
Sự kiện năm nay do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp cùng Viện Pháp tại Việt Nam tổ chức, với sự đồng hành của UNESCO và hàng chục tổ chức văn hóa quốc tế.

Ông Eric Soulier – Tham tán Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam phát biểu tại lễ khai mạc

Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Eric Soulier – Tham tán Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, đồng thời là Giám đốc Viện Pháp tại Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của Photo Hanoi như một “cây cầu văn hóa” kết nối Pháp, Việt Nam và thế giới. “Photo Hanoi không chỉ là một sự kiện văn hóa đơn thuần; đây chính là thành quả của mối quan hệ hợp tác, đối thoại và tin tưởng lẫn nhau trong nhiều năm giữa Pháp và Việt Nam. Chúng tôi mong muốn đưa nhiếp ảnh ra khỏi không gian phòng trưng bày truyền thống, để nó hòa vào lòng thành phố - vào các con phố, công viên, di sản – nơi con người có thể tiếp cận nghệ thuật bằng cả ánh nhìn và cảm xúc.”

Và trong không gian sáng tạo đó, triển lãm “Hoài niệm về những thành phố”  do nghệ sĩ thị giác Nguyễn Thế Sơn giám tuyển được chọn làm điểm mở màn cho toàn bộ Biennale. Triển lãm diễn ra tại Trung tâm Văn hoá Nghệ thuật 22 Hàng Buồm, nơi từng là Hội quán Quảng Đông cổ kính, nay được hồi sinh như một biểu tượng giao thoa giữa quá khứ và hiện đại. “Hoài niệm về những thành phố” quy tụ 30 nhiếp ảnh gia và nghệ sĩ thị giác từ Việt Nam và quốc tế, cùng hàng trăm tác phẩm trưng bày, tạo nên cuộc đối thoại không lời giữa 19 thành phố trên khắp thế giới từ Hà Nội, Paris, Tokyo đến Phnom Penh, Bilbao hay Berlin.

Giám tuyển Nguyễn Thế Sơn phát biểu tại lễ khai mạc

Nghệ sĩ thị giác Nguyễn Thế Sơn chia sẻ: “Tôi muốn mời mọi người đến với một không gian giống như một trạm trung chuyển, như một phi trường, nơi các thành phố tự đối thoại với nhau. Ở đó, chân dung của nghệ sĩ được ẩn bên trong chân dung của thành phố. Mỗi cụm thành phố có một chiếc đồng hồ đang chạy thời gian thực - như nhịp đập của ký ức, như lời nhắc rằng các thành phố vẫn đang sống, vẫn đang chuyển động. Với tôi, nhiếp ảnh có thể làm được điều kỳ diệu ấy - lưu giữ hoài niệm và tạo nên nhận diện cho một nơi chốn.”

Các tác phẩm được trưng bày tại triển lãm "Hoài niệm về những thành phố", mở màn cho chuỗi sự kiện Biennale Photo Hanoi '25

Trong dòng chảy hoài niệm ấy, Hà Nội hiện lên vừa quen vừa lạ qua những bức ảnh. Bên cạnh đó, hình ảnh những thành phố xa xôi – từ Paris rực sáng, Tokyo đầy nhịp sống, đến Bilbao trầm mặc – tạo nên một bản nhạc của ánh sáng và thời gian, nơi ký ức cá nhân và ký ức tập thể giao thoa. Trong số những nghệ sĩ tham gia, nhiếp ảnh gia người Anh Andy Solomon mang đến dự án “Continuum Vietnam” – một câu chuyện kéo dài hơn ba thập kỷ, khi ông quay lại Việt Nam tìm gặp những người từng được ông chụp vào năm 1992–1993.

“Tôi đã đến Việt Nam năm 1992, khi đất nước bắt đầu đổi mới. Khi ấy, tôi chụp rất nhiều người dân ở khắp nơi từ Hà Nội, Huế đến miền Tây Nam Bộ. Ba mươi năm trôi qua, tôi quay lại, tìm họ, trao lại những bức chân dung cũ và chụp lại họ hôm nay. Một số người đã khóc khi nhìn thấy hình ảnh của chính mình thời trẻ. Tôi cũng khóc.

Nhiếp ảnh, với tôi, là sự kết nối giữa con người với con người.” Hà Nội đã thay đổi rất nhiều, nhưng con người Hà Nội thì không. Họ vẫn giữ nguyên sự ấm áp, lòng hiếu khách và tình bạn. Đó là điều khiến tôi luôn muốn trở lại. Với tôi, máy ảnh chính là tấm hộ chiếu bước vào trái tim con người.” - Nhiếp ảnh gia Andy Solomon nói.

Các tác phẩm được trưng bày tại triển lãm "Hoài niệm về những thành phố"

Mỗi bức ảnh trong “Hoài niệm về những thành phố” là một lát cắt của thời gian, nơi những ký ức cũ soi chiếu vào hiện tại, và nơi ánh sáng trở thành ngôn ngữ chung của con người ở mọi thành phố. Từ Hà Nội đến Paris, từ Tokyo đến Bilbao, những thành phố tưởng xa xôi bỗng được nối gần bằng cảm xúc, bằng những câu chuyện thầm lặng mà nhiếp ảnh mang lại.

Photo Hanoi ’25, vì thế, là hành trình của ký ức, nơi nghệ thuật bước ra khỏi khung hình để chạm vào cuộc sống, để người xem không chỉ ngắm nhìn, mà còn được sống cùng tác phẩm. Và có lẽ, khi rời khỏi 22 Hàng Buồm hay bất kỳ không gian triển lãm nào của Biennale, mỗi người trong chúng ta đều mang theo một thành phố của riêng mình – thành phố được tạo nên từ ánh sáng, ký ức và những rung động của trái tim.