Xác định năng lượng là huyết mạch của nền kinh tế, là trụ cột bảo đảm quốc phòng – an ninh, Việt Nam mới đây đã ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây là bước đi chiến lược, nhằm đáp ứng yêu cầu mới của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Nghị quyết 70 được ban hành trong bối cảnh thế giới đang đứng trước nhiều thách thức, như: khủng hoảng năng lượng, biến đổi khí hậu, cạnh tranh địa chính trị và sự dịch chuyển các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Với Việt Nam, một quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao, nhu cầu năng lượng ngày càng lớn, việc bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng là điều kiện tiên quyết để phát triển kinh tế bền vững và nâng cao vị thế quốc gia.

Nhiều định hướng có tính đột phá

Nghị quyết 70 đặt ra nhiều định hướng mang tính đột phá. Trong đó có cải cách thể chế mạnh mẽ. Nghị quyết 70 đặt trọng tâm vào đổi mới cơ chế, chính sách và quản lý nhà nước, từ hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng thị trường điện cạnh tranh, đến cơ chế giá điện minh bạch. Trưởng Ban Chính sách chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị khẳng định: Hoàn thiện thể chế, chính sách để trở thành lợi thế cạnh tranh, nền tảng vững chắc, động lực mạnh mẽ thúc đẩy phát triển năng lượng. Nghị quyết xác định hoàn thiện cơ sở pháp lý để tháo gỡ điểm nghẽn thể chế cho các dự án năng lượng; tạo cơ chế vượt trội thu hút, triển khai các dự án năng lượng quan trọng, cấp bách. Cùng với đó hoàn thiện chính sách tài chính để huy động tối đa các nguồn vốn đầu tư, vốn đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực năng lượng.

Bên cạnh đổi mới về thể chế, chính sách, Nghị quyết còn nhấn mạnh các trọng tâm, như: Mở rộng vai trò khu vực tư nhân; Phát triển đa dạng nguồn năng lượng, tăng tỷ lệ năng lượng sạch, điện hạt nhân; Hiện đại hóa hệ thống điện và hạ tầng năng lượng; Giảm phụ thuộc nhập khẩu, đảm bảo an ninh nguồn cung….

Ảnh minh họa:chinhphu.vn

Mục tiêu mà Nghị quyết 70 đặt ra không chỉ đơn thuần là bảo đảm đủ điện cho tăng trưởng, mà còn đặt nền móng cho một chuyển đổi năng lượng toàn diện ở Việt Nam. Điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết 70 là bước chuyển tư duy mạnh mẽ, từ “bảo đảm cung ứng” sang “bảo đảm vững chắc, chủ động an ninh năng lượng”. Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Giang Chấn Tây nhận định:Điều đáng chú ý là Nghị quyết 70 đã xác định năng lượng phải đi trước một bước cho phát triển kinh tế với chỉ tiêu 25 đến 30% năng lượng tái tạo và yêu cầu các nhà máy lọc dầu đáp ứng tối thiểu 70% nhu cầu săn dầu tiêu thụ trong nước. Đây là bước ngoặt quan trọng trong tư duy an ninh năng lượng, chuyển từ đảm bảo cung ứng sang chủ động vững chắc. Điểm tôi đánh giá cao là nghị quyết đã đặt ra mục tiêu không chỉ đủ điện, đủ dầu khí mà còn hướng đến năng lượng sạch, giảm phát thải đồng thời, yêu cầu đồng bộ từ thể chế đến nguồn vốn, công nghệ nhân lực và thị trường cạnh tranh minh bạch.

Quyết tâm thực hiện chiến lược an ninh năng lượng mới

Để góp phần triển khai Nghị quyết 70 thành hành động cụ thể, đưa chiến lược an ninh năng lượng mới thực sự đi vào cuộc sống, trở thành động lực đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, tại Lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập Tập đoàn Công nghiệp-Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PetroVietnam) vào chiều qua (21/9), Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh rõ yêu cầu là tập đoàn kinh tế hàng đầu đất nước, PetroVietnam phải là đơn vị tiên phong bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, giữ vai trò chủ lực trong cung ứng nguồn năng lượng thiết yếu: Phải đảm bảo vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, kiến trúc theo mô hình 3 lớp: nguồn truyền thống ổn định, linh hoạt; khí hóa lỏng, lưu trữ và nguồn mới như điện gió, điện hạt nhân. Chủ động xây dựng năng lực dự trữ chiến lược, điều tiết cung ứng điều độ, linh hoạt gắn với an ninh năng lượng, an ninh quốc phòng và độc lập tự chủ kinh tế.

Trong khi đó, nhiều dự án nguồn điện lớn đã và đang được đưa vào vận hành, như các nhà máy nhiệt điện khí, thủy điện tích năng, năng lượng tái tạo. Hệ thống truyền tải điện quốc gia tiếp tục được mở rộng, nâng cấp. Chính phủ chỉ đạo tăng cường nhập khẩu than, LNG (khí hóa lỏng) để bảo đảm an toàn cung ứng điện. Bên cạnh đó, Việt Nam đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo. Việt Nam hiện nằm trong nhóm dẫn đầu khu vực về công suất điện mặt trời và điện gió. Nhiều dự án điện gió ngoài khơi, hydrogen xanh đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Chính phủ đã ban hành cơ chế khuyến khích mua bán điện trực tiếp (DPPA), tạo điều kiện cho doanh nghiệp sử dụng năng lượng sạch…

Tất cả những nỗ lực này khẳng định quyết tâm của Việt Nam xây dựng một hệ thống năng lượng hiện đại, xanh, bền vững, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh.