(VOV5) - Nhà Trắng ngày 19/8 khẳng định Tổng thống Donald Trump đã chỉ đạo đội ngũ an ninh phối hợp với châu Âu để hỗ trợ điều phối các cơ chế bảo đảm an ninh cho Ukraine sau xung đột.
Một loạt các tín hiệu tích cực hướng đến việc chấm dứt xung đột Nga-Ukraine xuất hiện trong những ngày qua, sau các cuộc họp Thượng đỉnh giữa Mỹ-Nga, Mỹ-Ukraine và châu Âu… khi các bên đang tiến hành những động thái ngoại giao và an ninh quan trọng.
Hôm 15/08, Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska. Ngày 18/08, ông Donald Trump tiếp Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky cùng hàng loạt lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng. Các động thái ngoại giao cấp cao dồn dập đang mở ra hy vọng đạt được giải pháp lâu dài cho xung đột Nga-Ukraine.
 Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp tại Alaska ngày 15/8. Ảnh: Reuters |
Cam kết cho Ukraine và châu Âu
Trong cuộc gặp hôm 18/08 tại Nhà Trắng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump với Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky và nhiều lãnh đạo châu Âu, gồm: Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Italia Giorgia Meloni, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Tổng thư ký tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen, các bên đã đạt được một số đồng thuận quan trọng, mang tính bước ngoặt đối với xung đột Nga-Ukraine. Cụ thể, chính quyền Mỹ nhất trí trên nguyên tắc về việc sẽ cùng các nước châu Âu xây dựng cơ chế đảm bảo an ninh mới cho Ukraine, tương tự như Điều 5 về phòng thủ tập thể của NATO, dù ông Donald Trump đã loại bỏ kịch bản Ukraine gia nhập NATO.
 Chuyên gia Moritz Weiss, Trưởng Khoa Quan hệ quốc tế tại Đại học Ludwig-Maximilians ở Munich, Đức. Nguồn: Reuters
|
Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho rằng việc Mỹ đồng ý cùng châu Âu tham gia bảo đảm an ninh "thực sự là một bước đột phá" đối với Ukraine, trong khi Thủ tướng Anh Keir Starmer nhận định cuộc gặp ngày 18/8 có thể là một "bước tiến lịch sử" đối với an ninh của Ukraine và châu Âu. Cam kết này cũng đánh dấu sự thay đổi quan trọng trong quan điểm của Mỹ đối với châu Âu, bởi trong nhiều tháng qua ông Donald Trump luôn bác bỏ khả năng Mỹ can dự vào tương lai an ninh Ukraine hậu xung đột vì cho rằng “đây là việc của châu Âu”. Chuyên gia Moritz Weiss, Trưởng Khoa Quan hệ quốc tế tại Đại học Ludwig-Maximilians ở Munich (Đức), nhận định:
“Kết quả cuộc họp tại Nhà Trắng là rất tích cực. Chúng ta đã chứng kiến châu Âu có chung tiếng nói và thấy ông Donald Trump coi trọng điều đó. Chúng ta cũng đã thấy các yêu cầu mà Tổng thống Zelensky đưa ra được xem là hợp lý. Điều rất quan trọng nữa, đó là sẽ có các cuộc đàm phán tiếp theo, ít nhất là theo kế hoạch hiện tại. Tôi nghĩ việc nói về hòa bình bao giờ cũng tốt hơn là việc gây chiến”.
Chia sẻ quan điểm này, bà Heather Grabbe, chuyên gia Viện nghiên cứu Bruegel có trụ sở ở Brussels (Bỉ) cho rằng cam kết an ninh của Mỹ có thể là một trong những yếu tố then chốt thúc đẩy việc xây dựng giải pháp lâu dài cho vấn đề Ukraine. “Sẽ còn rất nhiều thảo luận chi tiết phải tiến hành, nhưng ý tưởng về việc Ukraine có thể hưởng lợi từ các đảm bảo an ninh tương tự như các nước thành viên NATO sẽ là một bước tiến lớn, nếu được thực thi”.
Nhà Trắng ngày 19/8 khẳng định Tổng thống Donald Trump đã chỉ đạo đội ngũ an ninh phối hợp với châu Âu để hỗ trợ điều phối các cơ chế bảo đảm an ninh cho Ukraine sau xung đột. Tổng thống Trump đã khẳng định rõ rằng binh sĩ Mỹ sẽ không hiện diện ở Ukraine, nhưng Washington chắc chắn có thể hỗ trợ hoạt động điều phối và có thể cung cấp các phương tiện bảo đảm an ninh khác cho các đồng minh châu Âu.
Thượng đỉnh hai bên, ba bên
Song song với cam kết an ninh cho Ukraine, các bên cũng đang nỗ lực tạo khuôn khổ thuận lợi để tổ chức các cuộc gặp thượng đỉnh 2 bên, 3 bên giữa Nga và Ukraine, cùng sự tham dự của Mỹ và các nước châu Âu. Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 19/08 khẳng định ông đã nhận được sự đồng ý của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc tổ chức cuộc gặp giữa ông Putin và Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky trong những tuần sắp tới. Nếu diễn ra, đây sẽ là cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa lãnh đạo Nga và Ukraine kể từ khi nổ ra xung đột vào tháng 02/2022. Cuộc gặp đó có thể được tiếp nối bằng một Hội nghị thượng đỉnh ba bên với sự tham gia của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Để đảm bảo kịch bản này được triển khai thuận lợi, Phó Tổng thống Mỹ J.D Vance, Ngoại trưởng Rubio và Đặc phái viên Witkoff sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cả Nga và Ukraine.
Về phía Nga, sau cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Alaska, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết ông không phản đối ý tưởng tổ chức gặp người đồng cấp Ukraine nhưng nhấn mạnh một cuộc gặp như vậy cần phải hội đủ các điều kiện. Thông điệp này cũng được Ngoại trưởng Nga, Sergei Lavrov nhắc lại hôm 19/08, trước các thông tin cho rằng cuộc gặp Thượng đỉnh Nga-Ukraine sẽ sớm diễn ra.
“Chúng tôi không từ chối bất kỳ hình thức làm việc nào, dù là hai bên hay ba bên. Vấn đề chính là bất kỳ hình thức nào, 1+1, 1+2 hay đa phương… cũng không phải là để phục vụ cho việc loan tin trên báo chí, mạng xã hội hay cho việc tuyên truyền. Mọi thứ cần làm từng bước một, bắt đầu từ cấp độ chuyên gia và trải qua tất cả các bước cần thiết để tiến tới một cuộc gặp Thượng đỉnh. Đó luôn là cách tiếp cận của chúng tôi”.
Theo giới quan sát, dù cơ hội sớm tổ chức thượng đỉnh Nga-Ukraine hay các cuộc gặp cấp cao 3 bên (cùng Mỹ) hoặc nhiều bên (thêm các nước châu Âu) trong những tuần tới là tương đối cao nhưng việc các nước châu Âu quá tập trung vào khía cạnh đảm bảo an ninh cho Ukraine trong thời điểm hiện nay có thể gây cản trở. Trong các tuyên bố mới nhất, phía Nga tái khẳng định việc nước này không chấp nhận bất kỳ kịch bản nào trong đó có sự hiện diện quân sự trực tiếp của các nước NATO trên lãnh thổ Ukraine, đồng thời nhấn mạnh bất kỳ đảm bảo an ninh nào dành cho Ukraine cũng phải tính đến lợi ích an ninh lâu dài và chiến lược của Nga.