Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XIII vừa công bố toàn văn các dự thảo văn kiện trình Đại hội Đảng lần thứ XIV trên các phương tiện thông tin đại chúng để lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân. Việc Dự thảo báo cáo Chính trị xác định "đối ngoại, hội nhập quốc tế" ngang hàng với quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên đã đánh dấu sự đổi mới về tầm nhìn chiến lược của Đảng trong bối cảnh địa chính trị thế giới tiếp tục biến động.

Sau gần 40 năm Đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đó là nhờ sự đổi mới tư duy, khả năng thích ứng tốt hơn với thực tiễn thay đổi không ngừng và hiện thực hóa khát vọng vươn lên của dân tộc.

Ảnh minh hoạ: TTXVN

Những dấu mốc trong đổi mới tư duy đối ngoại

Từ năm 1986, đổi mới tư duy đối ngoại luôn được Đảng Cộng sản Việt Nam coi trọng với việc đánh giá tình hình quốc tế trong hoạch định và triển khai đường lối đối ngoại để từ đó bảo vệ và thúc đẩy hiệu quả hơn lợi ích quốc gia - dân tộc. Điều này đã thể hiện rõ từ phá thế bao vây cấm vận (1986-1995), đến việc mở rộng quan hệ và hội nhập kinh tế quốc tế (1995-2010) và giai đoạn đưa quan hệ đi vào chiều sâu và hội nhập quốc tế toàn diện (2011-đến nay).

Dấu mốc quan trọng tiếp theo trong đổi mới tư duy đối ngoại là Nghị quyết Trung ương 8 khóa IX (2003) với quan điểm mới về đối tác - đối tượng, về hợp tác và đấu tranh. Theo đó, Việt Nam đã nỗ lực gia tăng điểm đồng, hóa giải điểm khác biệt, thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ với các nước, đặc biệt là việc thiết lập mạng lưới Đối tác chiến lược, Đối tác chiến lược toàn diện với rất nhiều nước trên thế giới.

Tư duy đối ngoại đa phương cũng có bước phát triển quan trọng, với việc Đại hội XII (2016) đã đề ra phương châm chủ động và tích cực đóng góp xây dựng, định hình các thể chế đa phương. Đại hội XIII của Đảng (năm 2021) đã đánh dấu bước chuyển quan trọng trong tư duy đối ngoại của Việt Nam với chủ trương triển khai đồng bộ và toàn diện, có hiệu quả các hoạt động đối ngoại trên tất cả các kênh song phương và đa phương….

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn phân tích:  “Ngoại giao đã góp phần xây dựng vành đai biên giới hòa bình, hữu nghị, bảo vệ vững chắc chủ quyền, lãnh thổ và tạo dựng các cơ chế hợp tác để giải quyết các vấn đề biên giới, lãnh thổ bằng biện pháp hòa bình. Ngoại giao đa phương góp phần đưa Việt Nam từ nước bị bao vây, cô lập trở thành một thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Ngoại giao kinh tế và hội nhập quốc tế ngày càng trở thành động lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, huy động các nguồn lực, điều kiện bên ngoài cho phát triển.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đến nay Việt Nam đã trở thành thành viên của hơn 70 Diễn đàn, tổ chức quốc tế quan trọng ,như LHQ, ASEAN, APEC, ASEM....; 3 lần được bầu làm thành viên của Hội đồng Nhân quyền LHQ; thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với 14 quốc gia, Đối tác chiến lược với 10 quốc gia và đối tác toàn diện với 15 nước....        

Một khung chiến lược toàn diện

Kế thừa những thành tựu đối ngoại đã đạt được, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng lần thứ XIV lần đầu tiên xác định "đối ngoại, hội nhập quốc tế" đặt ngang hàng với quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên. Điều này đánh dấu sự đổi mới về tầm nhìn chiến lược của Đảng trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị, kinh tế toàn cầu ngày càng gay gắt. 

TS Nguyễn Hồng Hải, Đại học Vin Uni, cho rằng: "Việc tăng cường hoạt động đối ngoại trong một môi trường an ninh bên ngoài phức tạp và biến động như vậy, tức là chúng ta đang xây dựng thêm mạng lưới bạn bè tốt cho chúng ta để giảm thiểu được những tác động, những biến động khó lường. Khi chúng ta có được mối quan hệ ổn định, mối quan hệ chiến lược ổn định ở bên ngoài, thì đương nhiên nó sẽ quay lại  phục vụ cho sự phát triển của đất nước. Chính vì thế, tôi cho rằng Dự thảo văn kiện của Ban chấp hành Trung ương  đưa vị trí của đối ngoại lên ngang tầm với an ninh, quốc phòng là hoàn toàn chính xác".

PGS, TS, Thiếu tướng Lê Văn Cương phân tích: sự kế thừa và phát triển tư duy đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng qua 40 năm Đổi mới và sự linh hoạt trong chính sách đối ngoại, hội nhập quốc tế trong bối cảnh mới, có ý nghĩa hết sức quan trọng: "Trong Dự thảo văn kiện Đại hội XIV, Đảng lần đầu tiên xác định "đối ngoại, hội nhập quốc tế" đặt ngang hàng với quốc phòng, an ninh. Thế giới hiện nay quá nhiều bất ổn. Tình hình thế giới hiện nay đặt ra vấn đề Đảng phải có nhận thức mới. Xét trên phương diện vật chất kinh tế, kinh tế Việt Nam đã gắn chặt với kinh tế thế giới. Mọi động thái trên thế giới đều tác động đến Việt Nam. Xét cả trên phương diện chính trị, an ninh quốc phòng, cả phương diện về kinh tế- trong điều kiện mới- Đảng ta đã  đưa ra một quan điểm mới. Tôi cho là hoàn toàn đúng đắn”.

Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: Việt Nam chọn con đường hòa bình, độc lập, tự chủ, hợp tác cùng phát triển.

Dự thảo báo cáo Chính trị lần này cũng chỉ rõ đối ngoại và hội nhập quốc tế là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Mỗi người dân Việt Nam cần nhận thức rõ hơn trách nhiệm với đất nước với dân tộc; coi đối ngoại, hội nhập quốc tế và quảng bá hình ảnh đất nước cũng là nhiệm vụ của mình. Có như vậy, "ba trụ cột" Quốc phòng - An ninh - Đối ngoại sẽ phát huy sự chủ động, ứng phó kịp thời, hiệu quả với các thách thức, thu hút nguồn lực quốc tế, gia tăng sức mạnh và tiềm lực cho đất nước.