(VOV5) - Liên hoan Quốc tế Sân khấu Thử nghiệm 2025 diễn ra tại 4 tỉnh, 29 vở diễn, gần 1.000 nghệ sĩ, trong đó 19 tác phẩm Việt Nam nổi bật với sáng tạo đột phá và phong cách riêng.
Nghe âm thanh bài tại đây:
Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm năm 2025 diễn ra từ ngày 16 đến 30/11 tại 4 tỉnh thành là: Hà Nội, Hải Phòng, Ninh Bình và TP.HCM. Trong lần thứ 6 tổ chức, sự kiện thu hút 29 vở diễn, gần 1.000 diễn viên tham gia. Trong đó các vở diễn thuộc nhiều loại hình, từ kịch nói, kịch câm, kịch hình thể, nhạc kịch, chèo, múa rối, xiếc, cải lương, cả những thể tài mà giới học thuật chưa xác định được. Đặc biệt, với vai trò là chủ nhà, Việt Nam tham dự 19 tác phẩm với những dấu ấn sáng tạo độc đáo.
 Diễn viên Trần Đại Chính và NSND Mỹ Uyên trong vở kịch thử nghiệm "Ảo quan" của Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ TP HCM |
Sau 5 lần diễn ra thành công, Liên hoan Quốc tế Sân khấu thể nghiệm đã trở thành sân chơi yêu thích của những nhà làm sân khấu khát khao thử nghiệm và sáng tạo. Nếu ở mùa đầu tiên những thử nghiểm của sân khấu Việt còn dè dặt thì đến mùa 5,6 đã có sự bùng nổ trong sáng tạo của các nghệ sĩ Việt. Điển hình như ở liên hoan năm nay, với 19 tác phẩm như: “Hồn thơ ngọc” của Nhà hát thể nghiệm Thế giới trẻ; “Sơn hà”, Sân khấu Sen Việt; “Ngày mai trời lại sáng”, sân khấu Lực team; “Nghêu Sò Ốc Hến”, Liên đoàn xiếc Viêt Nam; “Người đi dép cao su”, Nhà hát Kịch Việt Nam… trải rộng ở nhiều mảng đề tài, loại hình khác nhau, các nghệ sĩ Việt đã không ngại dấn thân, tìm tòi, giải mã sân khấu theo một cách rất riêng.
Tiến sĩ, nhà viết kịch Nguyễn Đăng Chương, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam nhận định: “Liên hoan lần này có rất nhiều đơn vị quốc tế đăng ký tham dự. Trong nước, chúng ta có 19 tác phẩm của 19 đơn vị nghệ thuật. Có thể nói, năm nay các đơn vị trong nước đăng ký cũng nhiều. Hội đồng thẩm định của Hội Nghệ sĩ sân kháu Việt Nam cũng đã thẩm định và lựa chọn các tác phẩm. Chính vì vậy, Ban Tổ chức quyết định tổ chức sự kiện ở nhiều địa phương.”
Dẫu sân khấu Việt đi sau sân khấu quốc tế, các nghệ sĩ sân khấu Việt luôn có sự cẩn trọng nhất định khi sáng tạo và thể nghiệm cái mới, nhưng những sáng tạo của họ đã đem lại một hiệu quả sân khấu nhất định, tạo sự thích thú cho công chúng thưởng thức. Nếu như ở vở broadway “Rồi tôi sẽ lớn” của Nhà hát Tuổi Trẻ, tác phẩm là sự kết hợp hài hòa giữa âm nhạc và diễn xuất, đưa ra thông điệp về tinh yêu, khát vọng của tuổi trẻ; thì vở “Người đi dép cao su” với phong cách dàn dựng mới lạ, cách thể hiện độc đáo, được ví như một cuộc “trình diễn” về lịch sử đấu tranh của dân tộc Việt Nam bằng nghệ thuật sân khấu. Mỗi tác phẩm mang một sắc thái riêng, và cùng chung mục tiêu chinh phục khán giả.
NSUT Ánh Tuyết, đạo diễn vở “Rồi tôi sẽ lớn” cho biết: “Để đáp ứng đúng tiêu chí của Liên hoan Sân khấu thể nghiệm, tôi và ekip cũng thay đổi một chút về cách thể hiện trong thủ pháp sân khấu. Bởi vì, trước đây là câu chuyện hiện thực để nói với khán giả nhưng bây giờ là câu chuyện mang tính thể nghiệm, sự sáng tạo mới mẻ của sân khấu, tự đánh giá mình đang đứng ở đâu. Sự sáng tạo đó có đáp ứng được câu chuyện muốn nói tới không?”.
 Vở “Ngày mai trời lại sáng” của tác giả Đinh Xuân Hòa trên sân khấu Lực team. |
Sân khấu Lực team – một sân khấu với nhiều sáng tạo đột phá luôn là đơn vị được mong chờ mỗi kỳ Liên hoan Quốc tế sân khấu thử nghiệm. Và ở mùa năm nay Lực team sẽ làm sống lại một tác phẩm gần 70 năm trước, “Ngày mai trời lại sáng” của tác giả Đinh Xuân Hòa. NSND Trần Lực đã chọn một lối dàn dựng pha trộn nhuần nhuyễn giữa diễn xuất tả thực và sân khấu ước lệ. Diễn viên được yêu cầu thể hiện theo lối tả thực, đi sâu khám phá nội tâm nhân vật. Sự hấp dẫn của vở kịch nằm ở chính diễn biến tâm lý từ bên trong dẫn đến những hành động bên ngoài của nhân vật.
Bên cạnh đó, Liên hoan năm nay còn xuất hiện vở kịch xiếc “Nghêu Sò Ốc Hến”, các nghệ sỹ đã sử dụng ngôn ngữ hành động của xiếc để tái hiện một tích chuyện dân gian đấy châm biếng. Sự kết hợp nghệ thuật xiếc và hài kịch thông qua ngôn ngữ đối thoại và các trò diễn hài hước của xiếc, đã tạo nên một sản phẩm nghệ thuật có tính hấp dẫn và giải trí cao. “Nghêu Sò Ốc Hến” đã từng được chuyển thể ở nhiều loại hình từ tuồng, chèo, cải lương, kịch… nhưng ở phiên bản xiếc, tác phẩm đã xóa nhòa đi rào cản ngôn ngữ, đưa dến cho khán giả quốc tế một bữa tiệc nghệ thuật đa sắc.
NSND Tống Toàn Thắng nhận định: “Đây là lần đầu tiên Liên đoàn Xiếc Việt Nam tham gia sân khấu quốc tế thể nghiệm. Khác với các mùa sân khấu trước, chúng tôi đã dàn dựng các vở diễn mang tính chất thể nghiệm nhưng rất thực tiễn. Đó là vở “Nghêu sò ốc hến”, một tích truyện dân gian trào phúng, được nghệ thuật hoá bằng ngôn ngữ xiếc, do các nghệ sĩ xiếc biểu diễn. Đặc biệt có 1 trải nghiệm mới đối với các nghệ sĩ đó là nghệ sĩ phải hoá thân vào từng nhân vật trong vở diễn”.
 NS Bình Tinh hứa hẹn tạo bất ngờ thú vị với vai diễn Công chúa Ngọc Hân trong vở cải lương thử nghiệm "Hồn thơ ngọc" |
Một điều dễ nhận thấy là hấu hết các tác phẩm sân khấu Việt dự thi Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm lần này là sự cách tân, làm mới sân khấu. Không còn ngổn ngang với bục bệ, với những trang trí phông màn xưa cũ, sân khấu thử nghiệm được “điện tử” hóa, lung linh, huyền ảo, hiện đại hơn. Như ở vở “Ngày mai trời lại sáng” không gian sân khấu lại được dàn dựng theo hướng tối giản và ước lệ. Điểm nhấn duy nhất là một chiếc bục gỗ đặt giữa sân khấu, được lắp ghép từ những tấm ván đơn sơ. Chiếc bục trở thành biểu tượng cho tổ ấm, ước mơ, sự bế tắc, và cuối cùng là sự tan vỡ. Hay ở vở “Antigon”, sân khấu của NSND Bùi Như Lai không mô phỏng không gian của thời cổ đại Hy Lạp mà chủ yếu được tạo dựng từ cây tre. Hình ảnh thang tre trở thành biểu tượng về quyền lực, tạo ra khuôn mẫu, cái khung cho các nhân vật khác nhau tồn tại…
Với rất nhiều sáng tạo, 19 tác phẩm sân khấu Việt tại sân chơi Liên hoan Quốc tế sân khấu thứ nghiệm lấn thứ 6, hứa hẹn mang đến một bữa tiệc nghệ thuật, thỏa mãn nhu cầu giải trí của khán giả trong và ngoài nước, để sân khấu nước nhà tiếp cận gần hơn sân khấu quốc tế.